Bewustmaking
Asbest in Huis

dakleien

golfplaten

plaasterisolatie

rioolbuizen

asbestkoord

plaasterisolatie

vloertegels en lijm

bloembakken

onderdakplaten

vinylvloer "Novilon"

imitatiemarmer

schouwpijp

gevelbedekking

PVC-vloertegels

venstertablet

Bron foto's:

  • LNE - Brochure ‘Asbest in en om het huis’

  • milieuraad Mortsel

Algemeen:

Is jouw woning gebouwd voor 1998? Dan is de kans groot dat er asbesthoudende materialen werden gebruikt. Asbest werd vroeger veel gebruikt in zeer uiteenlopende toepassingen.

Asbest is een vezelachtig mineraal dat vanaf de tweede wereldoorlog tot in de jaren tachtig erg populair was.
Asbest was goedkoop, sterk, slijtvast, hittebestendig, isolerend en bestand tegen zuren en basen. De best bekende toepassingen van asbest zijn asbestcement golfplaten, leien, gevelbekleding, schouw- en verluchtingspijpen en bloembakken, asbestisolatie rond verwarmingsbuizen en afdichtkoorden voor kacheldeurtjes.
Maar ook minder gekende producten bevatten asbest: PVC-vloertegels, vinylvloeren "Novilon", imitatiemarmer, rioolbuizen, venstertabletten, .... .

Ondertussen is gekend dat asbestvezels gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Het inademen van asbestvezels kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid. Daarom verbood men eind jaren negentig het gebruik en hergebruik ervan.

Ondanks dit verbod vindt blootstelling nog steeds plaats. Het in het verleden toegepaste asbest is immers nog op veel plaatsen aanwezig.

Asbest in huis hoeft echter niet tot paniek te leiden. Het vraagt wel de nodige voorzorgsmaatregelen. In de eerste plaats is het belangrijk om asbesthoudend materiaal te kunnen herkennen. Eens dat is gebeurd, is het goed om te weten wat mag en niet mag, wanneer je het beter overlaat aan professionelen en waar je met het asbesthoudend materiaal terecht kan.
Als het materiaal in goede staat is, zitten de vezels doorgaans heel stevig vast. Gevaar is er pas als het asbesthoudend materiaal op de verkeerde manier bewerkt of verwijderd wordt, bijvoorbeeld bij een verbouwing of werken aan de centrale verwarming.
Belangrijk om te vermelden is dat het opruimen van asbestvervuiling na onoordeelkundige werken of bij verbrokkelende materialen (vb. buisisolatie in vochtige ruimtes) een veelvoud duurder is dan het gecontroleerd wegnemen ervan.

Bron schema: LNE - Brochure ‘Asbest in en om het huis’

Gezondheid

Zolang het asbest in gebonden toestand en in goede staat is, zijn er weinig gezondheidsrisico’s. Er komen dan immers geen vezels vrij die je kunt inademen.

De gezondheidsrisico’s ontstaan wanneer de vezels kunnen vrijkomen (bvb. wanneer het materiaal stuk gaat, bij renovatiewerken, installatie nieuwe verbrandingsketel, onderhoud van daken, …). Daarom is het aangewezen om steeds waakzaam te blijven. Asbesthoudend materiaal dat zich in goede staat bevindt, kan op termijn een gevaar opleveren omdat het beschadigd raakt of verweert.

Asbest is enkel schadelijk bij inademing en niet bij huidcontact of bij inslikken. Wanneer vrije vezels ingeademd worden, kunnen ze tot diep in de luchtwegen en longen doordringen. Daar kunnen ze ontstekingen veroorzaken en (op termijn) ook kanker. Asbestose (stoflongziekte), pleurale plaques (verdikking van het longslijmvlies), longkanker en mesotheliomen (kanker van het longvlies of het buikvlies) zijn typische asbestziekten.
Theoretisch kan elke blootstelling, hoe klein ook, leiden tot asbestziekten. In realiteit zien we dat het risico pas reëel wordt wanneer de concentratie aan vrije vezels groter is en de blootstellingtijd langer.

Do’s en don’ts

Het basisprincipe bij de omgang met asbest is erg simpel: tracht de verspreiding van stof tegen te gaan.

Onoordeelkundige werken aan asbesthoudende materialen veroorzaken een gevaarlijke asbestbesmetting van de ruimte! Hieronder vind je enkele do’s en don’ts:

  • Asbesthoudend materiaal mag je niet schuren, slijpen, boren, bewust breken of op een andere manier agressief bewerken.
  • Het is niet toegelaten om asbestcementleien en golfplaten te reinigen of te ontmossen met een hogedrukreiniger.
  • Zuig stof nooit op met een stofzuiger. De vezels gaan immers dwars door de stofzak en worden op deze manier sterk verspreid.
  • Bevochtig stof om opstuiven te voorkomen en neem het stof nat weg.
  • Neem een grondige douche na elk contact met asbeststof.
  • Gooi besmette kleding weg (niet wassen).
  • Pas op met het verspreiden van asbeststof naar aangrenzende ruimten via schoenzolen of stoffige kleding.
  • Zelf verwijderen van asbesthoudend materiaal is enkel aangewezen als dit kan zonder dat er in het materiaal moet worden gezaagd, gebroken of geslepen. Het gebruik van een wegwerpoverall en een P3-masker (filtering van zeer fijn stof) tijdens de werken is in elk geval noodzakelijk. Op die manier stel je jezelf niet bloot aan onnodige risico’s.

Wist je dat…

  • er tussen 1940 en 1998 in Vlaanderen naar schatting drie miljoen ton asbest werd gebruikt (*)
  • er jaarlijks naar schatting 50.000 à 60.000 ton asbestafval wordt afgevoerd in Vlaanderen (*)
  • er wordt geschat dat 1 op 150 West-Europese mannen, geboren tussen 1945 en 1950, zal overlijden ten gevolge van mesotheliomen veroorzaakt door asbest
  • aannemers, verwarmingsinstallateurs en andere professionelen niet steeds op de hoogte zijn van de risico’s van asbestbehandeling en ze niet altijd de nodige voorzorgsmaatregelen nemen
  • de asbestziekten meestal pas opduiken 20 tot 40 jaar na de blootstelling aan asbestvezels
  • dit betekent dat het voorkomen van kanker, veroorzaakt door asbest, in België vermoedelijk zal stijgen tot 2015-2020 (20 tot 25 jaar na het verbod op asbest)

(*) bron: Ovam (Openbare Vlaamse AfvalstoffenMaatschappij)

Waarheen met asbesthoudend afval?

Bij asbesthoudende materialen zijn de asbestvezels ofwel stevig gebonden in bijvoorbeeld een cementlaag (zoals bij golfplaten) ofwel amper of niet gebonden (zoals bij gipshoudende buisisolatie, brandwerende (onder)dakplaten of kachelkoord). Dit verschil is essentieel bij het bewerken of verwijderen van asbesthoudend materiaal.

Los asbest (niet hechtgebonden)

De asbestvezels komen makkelijk vrij uit deze materialen. De materialen zien er meestal wollig of vezelig uit en hebben vaak een witte of grijze kleur. Los asbest komt nog vaak voor onder de vorm van gipshoudende isolatie rond buizen van de verwarming en warm water, als afdichtingskoord van kacheldeurtjes en als spuitasbest rond stalen constructie-elementen.

Wanneer de kans op blootstelling aan vrije asbestvezels reëel is (de asbest is niet afgeschermd en er komen regelmatig mensen in de ruimte waar de asbest aanwezig is), laat je de asbest bij voorkeur verwijderen. Je contacteert hiervoor sowieso een professioneel asbestverwijderaar. Op die manier stel je jezelf niet bloot aan onnodige risico’s.

Los asbest moet worden afgevoerd door de professionele asbestverwijderaar. De afvoer van los asbest naar het recyclagepark is wettelijk verboden en gevaarlijk voor jouw gezondheid én die van de andere bezoekers en de werknemers van het recyclagepark.

Vast asbest (hechtgebonden)

De asbestvezels zitten stevig vast in het bindmateriaal en het materiaal is niet verweerd. Bekende voorbeelden zijn oude golfplaten en rioleringsbuizen in asbesthoudend vezelcement en asbesthoudende kunstleien voor de bekleding van daken en muren.

Als je de materialen niet zonder breken of beschadigen op een eenvoudige manier zelf kan verwijderen doe je best beroep op een professionele asbestverwijderaar.

De afvoer van vast asbest naar het recyclagepark is toegestaan en gratis. Let wel op dat je het asbesthoudend materiaal in de daartoe afzonderlijk voorziene container deponeert en niet bij het gewone steenpuin!

Meer weten?

Inventaris en analyse via de milieuraad

Twijfel je of er in en om jouw huis asbest aanwezig is? Een eenvoudige asbestinventaris wordt je gratis aangeboden door de Mortselse milieuraad.

Of een verdacht materiaal effectief asbest bevat is vaak niet te zien. Enkel een labo-analyse kan uitsluitsel geven. Via de Mortselse milieuraad kan je een voordelige asbestanalyse laten uitvoeren (kostprijs 43 euro per staal).
Meer info? Milieudienst tel. 03/444.17.17 of e-mail info@milieuraadmortsel.be

De milieuraad van Mortsel biedt de mogelijkheid om gratis een asbestinventaris in je huis te laten uitvoeren, en om stalen te laten analyseren tegen een kostprijs van 43 euro. Meer info via info@milieuraadmortsel.be  of 03/444.17.17.

Andere initiatieven:

  • Onder impuls van de Mortselse milieuraad heeft de provinciale milieuraad in 2009 een werkgroep opgericht rond de asbestproblematiek. Dit resulteerde in een advies aan de Vlaamse minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur op 30 november 2009.  (zie ook: integrale tekst advies - - 107kB)
  • Infoavond asbest voor de bevolking op 21/09/2010 in zaal 't Parkse
    Sprekers:
    • Asbest: eigenschappen, toepassing, herkenning - Dr.ir. D. Versichele, Product Manager, Vinçotte Environment
    • Asbest: gezondheidsaspecten - Ilse De Waele, Medisch Milieukundige Logo Antwerpen
    • Asbestverwijdering in de praktijk - toelichting door Vereniging Asbestverwijderende Bedrijven vzw (VAB)
      • Guy Coertjens ( NV Bis Industrial Services en ondervoorzitter VAB)
      • Maarten Vanbuel (NV Mourik en bestuurder VAB)

    Deze informatieavond is een samenwerking van lokaal gezondheidsoverleg (Logo Antwerpen), Milieuraad Mortsel en Stadsbestuur Mortsel

Documentatie:

[Overzicht projecten]

laatste wijziging: 23/06/22