Veilig fietsen naar school

studie Ziekenfonds "Arbeid en Gezondheid" - april 1999

Feiten:

1 op 5 van de fietsslachtoffers zijn jongeren

De jaarstatistieken bewijzen dat 1 op 5 van de slachtoffers bij ongevallen met fietsers kinderen en/of jongeren zijn tussen de 12 en 18 jaar.
Zij vormen hierdoor de grootste risicogroep: liefst 30% van de fietsende verkeersslachtoffers terwijl zij slechts 8,5% van de Belgische bevolking uitmaken.

Bij de voetgangers vormt de leeftijdsklasse tussen 5 en 11 jaar de grootste risicogroep: ook zij bereiken hier de trieste balans van 1 op 5 slachtoffers.

Uit onderzoek blijkt eveneens dat jongeren zich erg negatief opstellen t.o.v. het dragen van fietshelmen.
Reden: de jongeren zijn er van huize uit niet mee vertrouwd, het dragen van een fietshelm is saai en totaal niet "in" bij jongeren.
Spijtig, want mits het dragen van een veiligheidshelm kunnen de ergste kwetsuren voorkomen worden. Fietshelmen verminderen het risico op een hoofdletsel met 75% en het risico op een hersenletsel met 85%.

Piekperiode

Trieste piekperiodes van ongevallen aan scholen zijn de 2 maanden voor en de 2 maanden na de grote zomervakantie. Blijkbaar zijn de jongeren tijdens deze periodes onachtzamer.

Maar het zijn niet enkel de kinderen en de jongeren die onvoorzichtig zijn.
Ouders dragen hier eveneens een belangrijke verantwoordelijkheid. Door hun kinderen veilig af te zetten met de wagen, zorgen zij voor extra verkeersdrukte aan de schoolpoort. Hierdoor brengen zij de klasgenoten van hun kinderen in gevaar.

Voorstellen

Welke initiatieven kunnen genomen worden om de weg naar de school te beveiligen? Ten eerste dienen wij te stellen dat de schoolpoort en de schoolroute geen op zich staande elementen. Neen, zij maken deel uit van een globaal verkeersplan. Toch doen wij enkele voorstellen:

  1. snelheidsbeperkingen opleggen aan de schoolpoort
  2. beperken van parkeermogelijkheden in de schoolstraat
  3. de zebrapaden niet vlak voor de schoolingang aanleggen.
  4. verkeersremmende maatregelen treffen in de schoolstraat: plateaus, drempels, groenvoorzieningen,...
  5. ingrijpende infrastructuur aanpassingen
  6. de schoolpoort heeft steeds een sociale functie gehad, daarom is het beter om deze plaats zelf verkeersvrij te maken zodat kinderen en ouders rustig kunnen samenkomen vooraleer te vertrekken.

Leraars en ouders

Dit zijn allen maatregelen die de openbare besturen dienen te nemen. Daarnaast is er zeker en vast een belangrijke taak weggelegd voor de leerkrachten en de ouders zelf. Ouders dienen samen met de kinderen een schoolroute uit te stippelen en hun kinderen erop wijzen hoe zij bepaalde verkeerspunten dienen te nemen.
Opgelet: de kortste weg is niet steeds de veiligste, zoek naar alternatieve wegen.

Leraars en scholen kunnen belangrijke initiatieven nemen om hun leerlingen veilig naar school te loodsen:

Ziekenfonds Arbeid en Gezondheid

Als ziekenfonds worden wij dagelijks geconfronteerd met deze ongevallenproblematiek. Daarom dragen wij ons steentje bij in het voorkomen van ernstige letsels bij fietsongevallen met jongeren.

Vanaf april '99 starten wij met een nieuw voordeel voor jongeren, met name voor 12-jarigen. Als enig ziekenfonds in Vlaanderen zullen wij aan al onze leden, geboren in '87, gratis kwaliteitsvolle fietshelmen geven. Zo brengen wij in een korte periode 1.600 fietshelmen aan de man.

Enquête: Veilig fietsen naar school

Meer dan 150 scholen uit de arrondissementen Mechelen en Turnhout hebben aan deze enquête meegewerkt.

Hieronder volgen onze voornaamste bemerkingen.

Ingang van de school

Situatie in de directe omgeving van de school

Hier zijn praktisch in alle gevallen erg drukke wegen aanwezig en slechts in de helft van de gevallen zijn er fietspaden aangelegd. Veilige oversteekplaatsen (zebrapaden) zijn meestal wel aanwezig.

Fietshelmen

Van alle ondervraagde scholen zijn er ongeveer 9000 leerlingen die met de fiets naar school komen.
Slechts 490 ( 5 tot 6%) leerlingen dragen een fietshelm.

Algemeen:

In 64% van de onderzochte scholen is het gevaarlijk fietsen naar school. Positief is wel dat iedere school inspanningen levert ter bevordering van de veiligheid van de fietsers. Deze initiatieven variëren van fietscontroles tot verkeersparcours en theoretische verkeerslessen.

Toch voldoet dit niet. Het fietsen in de schoolstraat en zijn directe omgeving dienen wij te bestuderen om later de juiste ingrepen uit te voeren.

Redenen van de onveilige schoolroute

  1. scholen zijn gelegen in dorpskom
  2. de sterke urbanisatie in Vlaanderen brengt automatisch drukker verkeer met zich mee
  3. Vlaanderen en België hebben in de dorpskom een gebrek aan fietspaden
  4. veel ouders brengen hun kinderen met de auto naar school, waardoor zij voor extra verkeer aan de schoolpoorten zorgen.

Initiatieven van de overheid

Staatssecretaris voor Verkeersveiligheid Jan Peeters heeft diverse initiatieven genomen om de verkeersveiligheid naar school te verhogen. Per provincie wordt er 1 schoolomgeving als voorbeeld onder de loep genomen. Nadien zal op gemeentelijk niveau iedere schoolomgeving bestudeerd worden opdat de nodige verbeteringen kunnen aangebracht worden.

Enquête-resultaten: Veilig fietsen naar school

Verkeerssituatie aan de ingang van de school

Is er een fietspad aanwezig?

Is het fietspad voldoende breed om naast elkaar te fietsen? (indien fietspad aanwezig)

Is het fietspad in goede staat? (indien fietspad aanwezig)

Is er een veiligheidsberm voorzien tussen fietspad en straat? (indien fietspad aanwezig)

Is er een duidelijk onderscheid tussen fietspad en voetpad? (indien fietspad aanwezig)

Is er een veilige oversteekplaats voor de kinderen?

Zijn er gevaarlijke punten in de straat aanwezig?

Is er veel verkeer in de straat?

Wat is de maximum toegelaten snelheid voor auto's?

Zijn er verkeersdrempels om de snelheid van auto's te beperken?

Zijn er verkeerslichten voorzien om veilig over te steken?

Voorziet de school een opzichter om kinderen te begeleiden bij het oversteken van de straat?

Situatie in de directe omgeving van de school

Zijn er drukke wegen aanwezig?

Zijn hier fietspaden voorzien?

Zijn de fietspaden in goede staat?

Zijn er veilige oversteekplaatsen voorzien?

Zijn er gevaarlijke verkeerspunten aanwezig?

Zijn er maatregelen getroffen om het fietsen te beveiligen?

randgegevens

Neemt u als school initiatieven ter bevordering van de veiligheid voor fietsers?

Hoeveel leerlingen omvat uw school?

Hoeveel kinderen komen met de fiets naar school?

Hoeveel kinderen komen onder begeleiding met de fiets naar school?

Hoeveel kinderen dragen een fietshelm?

Als u een beoordeling zou geven of het veilig fietsen is naar uw school, welke zou u dan geven?

 

laatste aanpassing: 31/05/99