Adviesgroep Gemeentelijk Milieubeleidsplan

Vergadering van 15 februari 1999

opbouw van het plan

zie Gemeentelijk milieubeleidsplan

knelpunten, beleidslijnen en acties

ter voorbereiding van de volgende vergadering werd er een overzicht gegeven van de verschillende werkdomeinen, welke studies en knelpunten reeds gekend zijn.

aan de leden van de adviesgroep werd gevraagd om deze lijst aan te vullen tegen de volgende bijeenkomst. (cursief = voorstellen milieuraad, wegens tijdsgebrek niet behandeld in een openbare vergadering)

• milieuverstoring van het oppervlakte- en het grondwater:
  • waterkwaliteit van koude beek, fortloop en grensscheidingsbeek was (is?) slecht (geen recente gegevens beschikbaar)
  • vitaliteit van de beken verhogen door hun debiet te herstellen (afkoppelen regenwater van bestaande rioleringen).
    Om te vermijden dat het debiet in de beken te sterk gaat schommelen kan het noodzakelijk zijn om:
    • bij hevige regenval het regenwater tijdelijk te bufferen
    • "stuwen" te bouwen om bij langdurige droogte het totaal uitdrogen van de beek te beletten.
  • slib in beken verontreinigd met zware metalen
  • ruimen van het slib: op ecologisch verantwoorde wijze, met respect voor de oevervegetatie en de kenmerken van de beek
  • riolering: afkoppelingsbeleid
    • bij alle nieuwe rioleringen en bij elke vervanging van een bestaande riolering, een gescheiden stelsel aanleggen (ook al kan er niet dadelijk in het opervlaktewater geloosd worden)
      Het gemeentbestuur stelt dat gans Mortsel van riolen voorzien is, met een volledig gemengd stelsel. De vraag is in hoeverre de vervanging door een gescheiden rioolstelsel zinvol is als we baten en kosten tegen mekaar afwegen. Zijn er andere creatieve oplossingen mogelijk? Opties zijn de opvang en hergebruik van regenwater en infiltratie.
    • Uit recente metingen van het niveau van de grondwatertafel (juli '98) blijkt dat deze varieert met de topografie, maar soms toch zeer laag gelegen is (tot 7m diep langs spoorwegen). Opvolgen van de peilputten is nodig om besluiten te kunnen trekken.
    • mogelijkheden tot oppervlakte-infiltratie bekijken om de verdroging tegen te gaan (Mortsel is voor een groot deel bedekt met verharde oppervlakken, waardoor er weinig infiltratiemogelijkheden zijn voor het regenwater, wat verdroging in de hand werkt)
    • probleem van septische put: efficiëntie, vermesting door lekkende putten, uitstoot van broeikastgassen (zie ook: Microbiële omzettingen in septische putten: aard, omvang en betekenis)
      Het gemeentbestuur staat weigerachtig tegenover het idee om de septische put niet verplicht te stellen (corrosieproblemen, verstoppen rioleringen, ... - zie ook gevolg advies milieuraad 03/12/1998)
    • snelle implementatie van de huidige wetgeving in de gemeentelijke regelgeving (zie ook advies milieuraad 03/12/1998)

• luchtverontreiniging:
  • inventarisatie van 1995-1996 gaf volgende problemen aan:
    • fluoriden (mogelijk afkomstig van de steenbakkerijen uit de Rupelstreek?). Aangezien in de buurgemeenten lagere concentraties gemeten werden is het aangewezen na te gaan of er geen andere Fluor-bronnen in Mortsel zelf zijn of dat er een verklaring te vinden is in het feit dat de meetpunten in Mortsel hoger gelegen waren.
    • zwavel- en stikstofoxiden (waarschijnlijk afkomstig van verkeer, verwarming en de industrie)
    • Het grootste deel van het verkeer in Mortsel is doorgaand verkeer, waaraan de gemeente zelf weinig kan doen. Mortsel heeft een verkeerscirculatieplan opgesteld en is bezig met het opstellen van een mobiliteitsplan. Het is wenselijk dat het milieubeleidsplan en het mobiliteitsplan op mekaar afgestemd zijn.
  • controle op de uitstoot van huishoudelijke verwarmingsinstallaties
    • effectieve controle op attesten en jaarlijks nazicht installatie (stookolie)
    • gebruik van allesbranders/open haard:
      • sensibilisatie over het juiste gebruik
      • controle buiten de kantooruren
      • invloed afvalbeleid op gebruik van de allesbrander
  • optimalisatie van de verkeersdoorstroming door Mortsel: een constante lage snelheid afdwingen zal de uitstoot, geluidshinder en verkeersveiligheid positief beïnvloeden
  • wagenpark van de gemeente stelselmatig omschakelen naar gas/biodiesel/electriciteit (voorbeeldfunctie)
• geluidshinder:
  • er werden studies gemaakt naar aanleiding van plaatselijke klachten.
  • geluidshinder in de gemeente is vooral veroorzaakt door:
    • verkeer
    • spoorwegen
  • zie ook punt "luchtverontreiniging"
  • vliegverkeer
  • keuze van de wegbedekking kan een belangrijke invloed hebben op het verkeersgeluid
• lichtverontreiniging:
  • in 1998 werd de straatverlichting aangepast
  • door gebruik te maken van natriumdamplampen in armaturen die alle licht naar beneden afgeven werd het benodigde vermogen voor de verlichting van Mortsel gehalveerd.
  • sensiblitatie van de bevolking in het kader van "nacht van de duisternis" - effectieve deelname gemeente
  • verwijderen van overbodige (bv. kwikdamplampen op Statielei) of weinig effectieve (verlichting boomkruinen Meerminne) lichtpunten
  • winkelverlichting: beperken na sluitingstijd - sensibilisatie van de handelaars
• milieuverstoring aan het bodemopppervlak:
  • verhoogd koper-gehalte op de oude industrieterreinen
  • het gemeentbestuur is bezig met het opstellen van VLAREBO-inventaris: register van (oude) bedrijven die mogelijk bodemverontreiniging hebben veroorzaakt
  • knelpunt: gegevens OVAM met betrekking tot verontreinigde percelen in Mortsel zijn moeilijk op te vragen
  • stookolietanks: gezien de grote milieu-impact van dit thema voor de gemeente Mortsel:
    • voortzetting/ nieuw elan bestaande actie milieuraad
    • sensibilisatie: aanpassing van de huidige tanks aan de nieuwe regelgeving
    • controle van de conformiteit van de bestaande installaties
    • actief gemeentelijk beleid rond:
      • controle lekdichtheid stookolietanks
      • verwijderen buiten dienstgestelde tanks
      • subsidiereglement voor verwijderen bestaande stookolietanks (uitdovend)
        In 1998 werd een ontwerp voor een subsidiereglement om het buiten gebruik stellen van particuliere ondergrondse stookolietanks aan te moedigen opgesteld. De invoering ervan werd voorlopig uitgesteld in afwachting van de resultaten van het PREMAZ-proefproject. Vermits dit project waarschijnlijk toch niet veralgemeend zal worden voor gans Vlaanderen, zou het gemeentelijk subsidiereglement misschien beter nu ingevoerd worden.
      • groepering van buitendienststellingen (reinigen of verwijderen) om de kostprijs/drempel te verlagen (vb. naar Nederlands voorbeeld: opruimingsacties per wijk of straat)
      • actief opsporingsbeleid van buiten dienst gestelde tanks
      • invoeren van een aanzienlijke belasting op lekkende/niet reglementair buiten dienst gestelde stookolietanks (financiële stimulatie om probleemtanks snel te saneren)
• verlies biodiversiteit:
  • dit punt wordt ook aangepakt in het Gemeentelijk Natuur Ontwikkelings Plan (GNOP)
  • voorzetting van de actie "Behaag Mortsel"
  • "boomplantactie" van streekeigen planten, meer toegespitst op kleinere stadstuinen
  • behoud (of uitbreiding) van het bestaande groene ruimte in de gemeente
• afvalbeleid:
  • preventie en sensibilisatie: alhoewel Mortsel in 1998 reeds goede resultaten heeft geboekt, blijft preventie van afval een prioriteit, zowel naar de burgers toe als naar de handelaars.
  • betere en meer doorgedreven scheiding van bepaalde afvalfracties kan de herbruikbaarheid van deze goederen verhogen (vb. steenpuin scheiden van gips, ...)
  • preventie-initiatieven bij de kleinhandel
  • verminderen van het aandeel GFT+ in de restafvalzak.
  • Thuiscomposteren geeft nog veel problemen. Om thuiscomposteren verder aan te moedigen heeft de gemeente twee mogelijkheden: ofwel nieuwe mensen proberen te overtuigen, ofwel mensen die al een compostvat hebben helpen met hun problemen zodat de kwaliteit eerder dan de kwantiteit verhoogt. Dit laatste is bovendien een goede reclame. De compostmeesters op het recyclagepark worden eveneens regelmatig geconsulteerd.
  • gemeentelijk aankoopbeleid, dient gericht te zijn op afvalpreventie
  • op een open en niet-dogmatische wijze het afvalbeleid evalueren:
    • bak of zak?
    • gezondheidaspecten van het afvalbeleid (hygiëne)
    • kostprijs, invloed van de kostprijs op de afvalstromen
    • beleid dient gestuurd te worden door "LevensCyclusAnalyse" en gebruik te maken van de "best beschikbare technologie"
  • hergebruik van goederen die op het recyclagepark verzameld zijn: toelating voor de burger om (niet-verkoopbare) goederen mee te nemen voor direct hergebruik
  • ter beschikking stellen van verhakseld groenafval aan de inwoners van de gemeente
  • trafiek naar het containerpark inperken:
    • een weloverwogen systeem van huis-aan-huis ophaling van bepaalde afvalfracties tegen een concurentiële prijs (vb. oude metalen, groen, PMD)
    • aanmoedigen om gebruik te maken van de recyclagesystemen die sectorieel geregeld zijn (bv. autobanden, bruin- en witgoed, accu's, ...) door containerpark voor deze zaken (financiëel) onaantrekkelijk te maken
    • in het snoeiseizoen: verhakselen van groenafval in de verschillende wijken en het verhakselde materiaal dadelijk ter beschikking stellen van de wijkbewoners
  • De voorbeeldfunctie van de gemeente is van groot belang! Zo kunnen op de gemeentediensten nog heel wat acties doorgevoerd worden naar preventie van afval, GFT, een duurzamer aankoopbeleid... Hiervoor dient het gemeentepersoneel echter nog gesensibiliseerd te worden en dienen de diensten elk afzonderlijk bekeken te worden.
• ruimtelijk beleid
  • Men gaat een nieuw 'Ruimtelijk Structuurplan Mortsel' opmaken. Het vorige dateert nog uit de jaren '70.
  • het vergunningenbeleid dient met een maximale flexibiliteit in te spelen op de vraag van de burger om hernieuwbare energiebronnen te implementeren bij nieuwbouw en renovatie.
  • REG-initiatatieven dienden in dezelfde geest behandeld te worden
  • bestaande groene ruimten dienen gevrijwaard te worden
  • Fort 4 is nog steeds in het bezit van het Belgisch Leger en het is de bedoeling dat de gemeente het op termijn zal opkopen. Verder is er nog een open stuk grond, 'Hoeve Liekens'(op het gewestplan is aangeduid als woonzone), dat in het bezit is van OCMW Lier en dit jaar te koop gesteld zal worden in een openbare verkoop. Gemeente Mortsel heeft waarschijnlijk niet genoeg geld om beide op te kopen. De dreigende definitieve sluiting van de ISVAG-oven dreigt bovendien financieel roet in het eten te gooien.
• rationeel gebruik van water, grondstoffen en energie:
  • aanpassen bestekken aankoop
  • lijst met "milieuvriendelijke" verbruiksartikelen
  • bestrijdingsmiddelen: wordt aan een reductie gewerkt, aanpassen van het productengamma
  • een duurzamer alternatief is de aanleg van onderhoudsvriendelijke beplanting, stoepen,...
  • gebruik van alternatieve bestrijdingsmiddelen: warmte, koude, anorganische bestrijdingsmiddelen (oxidantia), geotextiel, mulche van schors, ...
  • maximaal implementeren van zonne-energie en regenwater-hergebruik in gemeentelijke infrastructuur (voorbeeldfunctie). Er staan nu reeds enkele projecten op stapel.
  • voorbeeldfunctie: gebruik spaarlampen, waterzuinige spoelbakken, regeling verwarming, ... (educatieve teksten in de openbare gebouwen kunnen de burger wijzen op de toegepaste technieken)
  • De gemeente wil de aanleg van een put voor de opvang van regenwater bij nieuwbouw laten koppelen aan de bouwvergunning. Er werden echter nog geen concrete stappen gezet aangezien het aanpassen van de bouwverordening al snel drie jaren in beslag neemt (binnen korte tijd zullen er immers ook nog andere zaken aan de bouwverordening moeten wijzigen, zoals voor de brandveiligheid).
• werking van de milieudienst
• sensibilisatie en inspraak
  • Sensibilisatie van handelaars vormt nog een probleem omdat zij blijkbaar geen duidelijke vertegenwoordigers hebben om afspraken mee te maken.
  • Inspraak in het milieubeleid gebeurt via de milieuraad.
  • EcoTeam-actie van de milieuraad
  • burgers meer betrekken bij het gemeentelijk (milieu)beleid

Besluit:

Deze vergadering had tot doel de belangrijkste milieuknelpunten in Mortsel aan te stippen en reeds enkele mogelijke beleidsintenties en acties te formuleren. De bovenstaande lijst zal vervolledigd worden door de leden van de adviesgroep. Tegen de volgende werkgroep-vergadering zal dan een eerste voorontwerp van het milieubeleidsplan opgesteld worden.

[Gemeentelijk milieubeleidsplan]

laatste wijziging: 06/08/19