Verslag milieuraad 8 juni 2004

Berghmans Hugo; Creemers Annemie; De Laet Marina; Devisch Ronny; Iven Ivo; Mertens Erik; Tobback Marc; Van Dyck Paul; Van Peer Ria; Verbelen Kobe

Geplande retributie op afvalfracties op het recyclagepark:

Onder de leden van de milieuraad werd een rondvraag gelanceerd over de pro’s en contra’s van een tarifiëring van het recyclagepark. De oproep gebeurde “in het ijle” omdat de milieuraad niet beschikte over de concrete plannen van het stadsbestuur én de getroffen fracties.
Om deze reacties te kanaliseren werden ze in een tabel opgenomen.

Discussienota stadsbestuur over het betalend maken van bepaalde fracties van het recyclagepark:

Stadsbestuur Mortsel - discussienota tarifering recyclagepark

Trop is te veel !

Tussen 2000 en 2003 steeg het bezoekersaantal van 109.582 naar 123.040 bezoekers per jaar. Dit betekent dat elk Mortsels gezin meer dan 10x per jaar naar het recyclagepark gaat. Vergelijk met het aantal bezoeken dat u per jaar aan het recyclagepark brengt … en kom zelf tot de conclusie dat bepaalde gezinnen veel meer dan 10x per jaar naar het recyclagepark gaan. Weet ook dat intussen het inwonersaantal van onze stad daalt en de hoeveelheden aangevoerd afval stijgt. In 2000 was een zaterdag met 900 bezoekers nog het maximum. Dit jaar werd al een zaterdag met 1.300 bezoekers genoteerd. Dit is veel meer dan het recyclagepark aan kan en dan hebben we het nog niet over de leefbaarheid van de omgeving en de mobiliteit in de Sint Benedictusstraat en omgeving.

Beter een goede buur dan …

In de gemeenteraad en de milieuraad wordt beweerd dat het stijgend aantal bezoekers kan verklaard worden doordat er veel bezoekers uit andere gemeenten naar ons recyclagepark komen.

Op zaterdag 15 mei van 10.00 tot 11.00 uur heeft Veerle Peeters circa 120 bezoekers gecontroleerd. Er waren geen bezoekers afkomstig uit de buurgemeenten. Ook heeft zij dit item met het hoofd van het recyclagepark besproken. Hij bevestigt dat er bij controles zelden niet-Mortselaars zich bij het recyclagepark aanmelden.
Bovenvermelde bewering kan bijgevolg gemotiveerd verworpen worden.

We vinden het warm water niet uit !

Binnen de IGEAN regio hebben volgende gemeenten één of andere vorm van tarifering op het containerpark: Wommelgem, Wijnegem, Rumst, Kalmthout, Zoersel en Stabroek

Meestal gaat het over het gebruik van elektronische toegangskaarten (waardoor men sowieso al bezoekers uit andere gemeenten weert), gekoppeld aan een retributie die afhankelijk is van de fractie (doorgaans alleen betalen voor groenafval, steenpuin en grof huisvuil) en de aangebrachte hoeveelheid. De toegangskaart wordt in de meeste gevallen 'opgeladen' met een bepaald bedrag waarvan bij elk bezoek aan het containerpark de kosten worden afgetrokken.
Zo moet er in Wommelgem 6€ betaald worden voor een bestelwagen vol groenafval en 3€ voor een aanhangwagen vol groenafval. Voor een bestelwagen vol papier betaalt men niets. Men koopt op voorhand een toegang/betaalkaart van 20€.

Verder wordt een vorm van tarifering gepland op de containerparken van alle buurgemeenten behalve Antwerpen. IGEAN dient hiervoor dit jaar een subsidiedossier in bij OVAM want deze werken worden gesubsidieerd aan 70% van de kosten indien het dossier dit jaar wordt ingediend. Ons bestuur zal bij het opstellen van dit dossier betrokken worden zodat we, mits goedkeuring van de gemeenteraad, ook in dit project kunnen stappen.

De beste en meest gebruikte keuze is dus een elektronische toegangskaart gekoppeld aan betaling voor de probleemfracties (hier zeker groenafval, steenpuin, grof huisvuil en PMD) afhankelijk van de aangevoerde hoeveelheid en eventueel met een beperkte vrijstelling/jaar door bijvoorbeeld het bestuur al een bepaald bedrag op de toegang/betaalkaart te laten plaatsen.
De aanvoer van de andere fracties blijft gratis.

Eigenlijk hebben we nu al ene tarifering op het recyclagepark. Voor de aanvoer van steenpuin en autobanden moeten we nu ook al betalen (vanaf 0.5m³ steenpuin).

Oorzaak en gevolg

Vooral van maart t.e.m. oktober krijgt het recyclagepark zeer veel bezoekers te verwerken. Deze periode valt niet toevallig samen met het ‘groenafvalseizoen’. De aanvoer van papier en karton of PMD is bijvoorbeeld vrijwel constant gedurende het hele jaar.
Om de aanvoer van groenafval te beperken, is het stadsbestuur in 2001 gestart met een 14-daagse huis-aan-huisophaling van groenafval van maart t.e.m. november. Deze maatregel heeft absoluut geen succes omdat het groenafval nog altijd gratis op het recyclagepark kan worden afgegeven.
In vergelijking met de rest van de IGEAN-regio wordt in Mortsel de grootste hoeveelheid PMD per inwoner naar het recyclagepark gebracht. Dit is het gevolg van de relatief hoge prijs van de PMD-zak in Mortsel en het feit dat het PMD gratis mag worden afgegeven op het recyclagepark.

Gratis bestaat niet !

In 2003 brachten we samen 1.144.000 kg groenafval naar het recyclagepark. De verwerking van dit groenafval kost 44.616€/jaar, het transport 12.919€/jaar ofwel 57.535€/jaar. Deze kosten worden betaald van de algemene inkomsten, dit wil dus zeggen dat alle Mortselse inwoners hun deel betalen (2.35€ per inwoner per jaar).

In Mortsel zijn er ongeveer 6.500 woningen met een tuin. In 2.300 tuinen wordt er aan één of andere vorm van thuiscomposteren gedaan. In minstens 4.000 tuinen dus niet. Indien we aannemen dat deze 4.000 tuinbezitters hun groenafval naar het recyclagepark brengen, betekent dit de aanvoer van 286 kg groenafval per tuin per jaar. Dit kost de gemeenschap 14.4€ per tuin per jaar.

De tarifering op het recyclagepark komt gewoon neer op de uitvoering van het principe ‘de vervuiler betaalt’.
De toepassing van dit principe is vooral aangewezen voor fracties waarvan het ontstaan op een eenvoudige manier kan voorkomen worden:

Voor groenafval kan dit door composteren, kippen houden, ecologisch tuinieren, verhakselen en mulchen …
Voor PMD door meer herbruikbare verpakkingen aan te kopen
Voor grof huisvuil door een betere sortering en hergebruik via de kringloopwinkel
Voor steenpuin komt het er vooral op aan om concurrentie met de private sector te vermijden door de reële kosten voor ophaling en verwerking door te rekenen.

Overzicht huidige kost voor verwijdering van elke afvalfractie

Afvalfractie	verwijdering	Kost
Restafval	Grote bruine zak	1 euro per stuk
Restafval	Kleine bruine zak	0,65 euro per stuk
PMD	Blauwe zak	0,372 euro per stuk
PMD	RP	Gratis
Glas	Glasbol	Gratis
Glas	RP	Gratis
Papier	Ophaling	Gratis
Papier	RP	Gratis
GFT	emmer	0,50 euro per stuk
GFT	Zak	0,50 euro per stuk
KGA	RP	Gratis
Tuinafval	Zak	0,75 euro per stuk
Tuinafval	RP	Gratis
Groen afval	Ophaling (reservatie)	4 euro per m³
Groen afval	RP	Gratis
Grof huisvuil	Ophaling (reservatie)	4 euro per m³
Grof huisvuil	RP	Gratis
Banden	Ophaling (reservatie)	4 euro voor 1 à 2 stuks
Banden	RP	1 euro per stuk
Steenpuin	Ophaling (reservatie)	4 euro per m³
Steenpuin	RP	Tot 0,5 m³: gratis Tot 1 m³: 2 euro Tot 1,5 m³: 4 euro

Natuurlijk moeten de Mortselaars betalen voor het verwerken van het afval op het recyclagepark. Maar dat bedrag is zeer miniem.

Wist u dat de kostprijs voor het huren van de afvalcontainer op het recyclagepark en het transport en verwerking van het aangevoerde afval circa 320.000 euro bedraagt. En dit exclusief de arbeidskosten!

Bedenk nu even hoeveel afval u per jaar produceert per afvalfractie. Bekijk dan even of u het afval niet kan reduceren! Bedenk nu dat u alles laat ophalen. Kan u niet concluderen dat de kostprijs redelijk is?

Milieubelasting

De ladder van Lansinck laat ons zien wat er allemaal met ons afval kan gebeuren.

Het slechtste wat we met afval kunnen doen is het afval storten. Niet alleen geeft dit hinder voor omwonenden, ook blijft het afval aanwezig, zij het dan verzameld op 1 grote stortplaats. Maar we hebben het niet verwerkt… met ander woorden : storten kan niet oneindig blijven plaatsvinden !

Een plaatsje hoger op de ladder komt verbranden. Ook dit kunnen we niet bepaald een goede oplossing voor het afval noemen. De voordelen van verbranden t.o.v. storten zijn het feit dat men aan energierecuperatie kan doen en de stapel afval door verbranding verkleint. Een groot nadeel is echter nog dat er gassen vrijkomen die niet zo best voor het milieu zijn.

Op het plaatsje ‘goed’ hoort recyclage thuis. Een nadeel van recyclage is echter dat er energie in het recyclageproces moet gestopt worden.

Daarom is het beter ‘afval’ opnieuw te gebruiken (hergebruik) zonder dat er een proces aan te pas komt.
Maar het allerbeste is natuurlijk nog steeds afval voorkomen.

Is het niet logisch dat diegene die onze aardbol vervuilt, diegene is die ervoor moet betalen? En zoals hoger werd vermeld, kan je afval op verschillende manieren voorkomen (composteren, …). De Mortelaars bepalen uiteindelijk zelf hun afvalkost: hoe meer afval geproduceerd wordt en hoe minder er geselecteerd wordt, hoe meer er betaald moet worden.

Hou ook dit even in gedachte: De Mortselaars brengen hun afval naar het recyclagepark meestal met de auto. Dit betekent een extra vervuiling van het milieu: nl. luchtvervuiling door uitlaatgassen.

Geloofwaardigheid

Het principe dat voorkomen beter is dan recycleren en het principe dat de vervuiler betaalt vormen de basis voor het Europese en Vlaamse afvalstoffenbeleid. Een milieuraad die adviseert om deze principes te negeren, verliest zijn geloofwaardigheid en draait de klok meer dan 10 jaar terug. Advies rond de wijze waarop deze principes moeten toegepast worden, kan uiteraard wel. De leden van de milieuraad moeten hierover op een onafhankelijke wijze kunnen oordelen. Wij hopen hiertoe de nodige informatie te hebben verschaft.

Veerle Peeters
Erik Mertens

12/5/04

stelling	PRO retributie	CONTRA retributie
Tuinafval (takken, wortels)	Tuinafval vormt een belangrijke fractie, waaraan een serieuze verwerkingskost hangt Aanplant van minder snel groeiende plantensoorten vormt een alternatief Betalend alternatief: huis-aan-huisophaling tuinafval Firma’s voor tuinafval mijden	Huis-aan huis-ophaling van tuinafval kost de stad véél meer dan de geïnde retributie (4€ tov. 25€) duur voor inwoner en voor de stad Mogelijkheid tot thuiscomposteren beperkt Alternatieven voor nuttige toepassing mogelijk: verhakseld materiaal; “groene” brandstof Planten en struiken maken de stad mooi en verhogen de leefbaarheid Alternatieven zoals wijkverhakselen komen niet van de grond Ontmoedigen groenafval laat de balans verder overslaan naar “verharden"
Tuinafval (gras, bladeren)	Tuinafval vormt een belangrijke fractie, waaraan een serieuze verwerkingskost hangt Betalend alternatief: tuinafvalzak Gratis alternatief: thuiscomposteren Mulching kan afvalstroom beperken	Tuinafvalzak wordt mee opgehaald met GFT-afval; waardoor de verwerking veel duurder is dan de verwerking van tuinafval Compost wordt gepromoot als “waardevol”; waarvoor dan voor de grondstof moeten betalen Kleine tuinen laten massaal thuiscomposteren van deze fracties niet toe (gras in de lente; bladeren in de herfst) Alternatieven zoals wijkcomposteren komen niet van de grond – sensibilisatie lijkt tot nu toe niet te werken Ontmoedigen groenafval laat de balans verder overslaan naar “verharden”
Bouwafval	Bouwsector heeft inzamelplicht afval, maar sommigen maken liever gebruik van RP Betalend alternatief: huis-aan-huisophaling	Wat met kleine hoeveelheden: enkele emmers, gebroken aardewerk, … Huis-aan huis-ophaling kost de stad véél meer dan de geïnde retributie (…€ tov. …€)
PMD	Betalende huis-aan-huisophaling beschikbaar	Waarom moeten we voor huis-aan-huis betalen terwijl het RP gratis is? Verplicht gratis inzamelen via RP (convenant geregeld)
Banden	Binnenkort terugnameplicht via handelaars	Binnenkort verplicht gratis inzamelen via RP Nauwelijks banden aangeboden

stelling	PRO retributie	CONTRA retributie
Afvalinstroom	Retributie beperkt de afvalinstroom Stimulans voor de afvalarmere alternatieven	Met of zonder retributie: het groen blijft groeien; de bladeren blijven afvallen
Afvalontwijking	Gelijke afvaltarieven verhinderen afvaltoerisme	Sluikstort gaat toenemen, waaraan een flinke kostprijs hangt Mogelijk ontwijking via restafvalzak (hangt af van de toegangsprijs tot recyclagepark) Afvalontwijking door : De allesbrander, met een hinder- en milieukost Afval in ongecontroleerde circuits: milieukost
Kosten/baten betaalsysteem voor het stadsbestuur	Extra inkomsten voor de stad Minder verwerkingskosten door gedaalde instroom Meer inkomsten omdat de huis-aan-huisophaling voor de burger duurder is en voor de stad de ophaalkost gelijk blijft (efficiëntere ophaalrondes) Worden deze extra inkomsten gecompenseerd of wordt “milieu” aangegrepen als nieuwe inkomstenbron?	Extra personeelskost voor innen van de toegangsgelden Bij gratis beurten: distributiekost Infrastructuur: vb. automatische toegangscontrole, hoe betalen?, voldoende parking (wordt minder vlotte doorstroming gecompenseerd door minder toevloed óf wordt de toevloed van auto’s groter omdat die meer beladen kunnen worden)
Sociaal karakter	Principe “vervuiler betaalt” “grote vervuilers” hebben meestal ook een groot inkomen	Geen differentiatie grote/kleine inkomens (onrechtstreeks: mensen met klein inkomen hebben helemaal niet de keuze tussen herbruikbare/niet-herbruikbare verpakkingen: hun budget laat enkel de aanschaf van de goedkopere producten toe die vaak in wegwerpverpakkingen aangeboden worden) Geen differentiatie voor gezinssamenstelling De “opslag” van materiaal voor het recyclagepark is niet steeds een optie: kleine woningen, gevaarlijk afval, … noopt de burger soms om frequenter naar het recyclagepark te gaan. Een heffing via de algemene middelen staat in verhouding met inkomen van het gezin De hoeveelheid afval die overeenkomt met een toegangsbeurt voor het recyclagepark hangt af van de grootte van het beschikbare vervoermiddel
Draagkracht bij de bevolking	Verkeershinder voor de buurt daalt	Andere locatie voor recyclagepark èn de werf kan de hinder beperken Door als overheid de aanplant van groen en het afval scheiden te promoten werd een bepaalde levenshouding aangeleerd. De burger heeft de overheid hierin goed gevolgd zodat het een succesverhaal is geworden. Dit gedrag nu gaan belasten is niet evident voor de burger. Een duidelijke duiding van de maatregel zal noodzakelijk zijn.

Op zaterdag 29 mei 2004 werd er door een actiecomité een petitie ter ondertekening aangeboden aan de bezoekers van het recyclagepark. 12.5% van de ondertekenaars bleken géén inwoner te zijn van Mortsel (en hadden duidelijk meer recyclageafval bij zich hadden dan het gemiddelde).
Dit cijfer staat in contrast met het ontbreken van “vreemdelingen” bij de telling door het stadsbestuur (zie bijlage B).

In de pers hebben we kunnen vernemen dat de intercommunale IGEAN de mogelijkheden onderzoekt om de inwoners van de gemeenten Aartselaar, Boechout, Hove, Kontich, Lint en Schelle te laten betalen voor de toegang tot het recyclagepark.

De milieuraad vraagt om bij een eventueel nieuw retributiereglement voor het recyclagepark minstens een adviestermijn van één maand te voorzien. De adviesvraag dient aan volgende vormvereisten te voldoen:

DuLo-waterplan “Boven Schijn”

De doelstellingennota bij de opmaak van het DuLo-Waterplan Deelbekken Boven Schijn werd opgemaakt door de provinciale. dienst Waterbeleid. Er werd aan de milieuraad gevraagd hierover advies uit te brengen.
De provinciale MiNa-Raad coördineert de adviesprocedure.

Mededelingen - rondvraag

Gevolg aan adviezen::

Reglementering inzake erkenning en subsidiëring van Mortselse verenigingen:

Behaagactie 2004:

Voor het negende jaar wordt dit najaar weer een behaagactie gehouden in samenwerking met Natuurpunt. Het aanbod aan haagplanten blijft gelijk, De klimhortentia en de wilde wingerd worden dit jaar niet meer verkocht (niet streekeigen).

Het globale prijsniveau blijft gelijk, maar voor enkele plantpakketten werd de prijs aangepast ten gevolge van stijgende én dalenden plantenprijzen.

Kippenactie 2004 - resultaat:

Tankslag Mortsel 2004:

Op [de] Weg! – toekomst project:

Nadat het verkeersproject “Op [de] Weg” in het voorjaar een nieuwe impuls kreeg ging het de goede kant uit. Ellen Van Eyndhoven (preventie-ambtenaar) stak haar schouders onder het project en gebruikte haar ervaring in de uitgeverswereld en het onderwijs om in een recordtempo een mooi ogend boekje af te leveren.

Deze uitgave werd door “Veilig verkeer” beoordeeld en gaat deze zomer nog naar de drukker.

De 500 bestelde exemplaren zullen dit najaar effectief beschikbaar zijn voor de Mortsel scholen

Nestkastenactie:

Tweede Biomarkt opvrijdag 8 oktober 2004:

De voorbereidingen voor de biomarkt op vrijdag 8 oktober 2004 verlopen volgens plan.

De handelaars die op de andere biomarkten van de zuidrand aanwezig waren, worden terug uitgenodigd. Voor de handelaars is er één belangrijke wijziging ten opzichte van de vorige versie: de stad vraagt vanaf nu standgeld. Voor de non-profit-organisaties met infostanden op de markt lijkt het evident dat de milieuraad dit standgeld vergoedt in het kader van haar sensibilisatie-opdracht.

Het uitbesteden van de uitbating van een bio-café aan de Mortselse jeugdverenigingen lijkt dit jaar niet te lukken. Daarom zullen we eventueel terugvallen op de milieuraad om dit nog eens eenmalig te doen.

Open Milieuraad Aartselaar: Stadsrandbossen ten zuiden van Antwerpen

De Milieuraad van Aartselaar organiseerde op dinsdag 11 mei 2004een open milieuraad over de stadsrandbossen ten zuiden van Antwerpen. Het betreft de districten en gemeenten Aartselaar, Boechout, Borsbeek, Deurne, Edegem, Hemiksem, Hoboken, Hove, Kontich, Lint, Mortsel, Schelle, Wilrijk, Wijnegem en Wommelgem.

Sterk verstedelijkte gebieden, waarvan de regio rond Antwerpen een mooi voorbeeld is, worden doorgaans gekenmerkt door een steeds uitbreidende verstedelijking van de omliggende gebieden. Dit gaat dan ook gepaard met toenemende mobiliteitsproblemen en bijhorende luchtvervuiling waarvan verondersteld wordt dat het een nadelig effect heeft op het algemene broeikaseffect.

Om een zekere ecologische compensatie te voorzien van deze milieuproblematiek en om de leefbaarheid van de bewoners zelf te garanderen moet ook voldoende toegankelijk groen voorhanden zijn waar men even tot rust kan komen. Tegenwoordig kunnen de bewoners van stedelijke gebieden enkel terecht in gebieden die al lijden onder overrecreatie of waarvoor men kilometers moet rijden met de auto om een rustig wandelgebied tegen te komen. Bovenstaande sociale reden evenals de milieuredenen, tonen aan dat de keuze voor een stadsrandbos in de Antwerpse regio zeker gegrond is.

Het stadsrandbos dat voorop gesteld wordt, bestaat uit een effectieve bosuitbreiding van 200 à 300 ha bos. De functie van dit toekomstig bos is vooral recreatief bedoeld met ecologische en structuurversterkende meerwaarden. Met recreatief bedoelt men hier dat enkel zachte recreatie, zoals wandelen, fietsen en eventueel paardrijden, zal getolereerd worden. Het stadsrandbos moet er vooral zijn ten behoeve van de stadsbewoners en mensen uit de stedelijke periferie om hun leefkwaliteit te garanderen en moet bovendien van bovenlokale betekenis zijn. Er moet dus gezocht worden naar een zo samenhangend mogelijke eenheid waar geen activiteiten mogen plaatsvinden die het recreatieve karakter van het bos te veel zouden hypothekeren. Het is niet de bedoeling om de meest geschikte locatie[s] integraal te bebossen. Afwisseling van bos met open gebieden is - zeker naar haalbaarheid toe - noodzakelijk en wordt bovendien door de recreant zeer gewaardeerd.

Bovendien vervult zo'n stadsrandbos in deze verstedelijkte regio nog belangrijke milieufuncties: het vrijwaart de nog bestaande open ruimte van andere ruimteclaims, het zuivert de lucht en kan CO2 vasthouden. Ook ontlast het de verderop gelegen recreatieve groengebieden.

Tegen 2007 zou er in het kader van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 10.000 ha ecologische bosuitbreiding gerealiseerd moeten worden. AMINAL Afdeling Bos & Groen, de administratie bevoegd voor het bosbeleid in Vlaanderen, maakte aldus een gewenste bosstructuur op met de volgende algemene prioriteiten: uitbreiding van bestaande boskernen, aaneensluiting van versnipperde boskernen, bosaanleg in bosarme streken en aanleg van stadsrandbossen. In navolging van deze besluiten besloten de provincie Antwerpen en de afdeling Bos & Groen van de Vlaamse Gemeenschap de handen in elkaar te slaan om de bosproblematiek in de regio rond Antwerpen aan te pakken.

Jeroen Nachtergaele, AMINAL,Afdeling Bos en Groen, bracht de resultaten van de studie en verduidelijkte de prioritaire keuze (uit een vijftal locaties ten zuiden van Antwerpen) van Vlaams Gewest en Provincie. Het gaat over het realiseren van een recreatief stadsrandbos van minimaal 300 ha in het gebied tussen Edegem, Aartselaar en Kontich.

Ilse Pauwels, Provincie Antwerpen, Departement Leefmilieu, was volledig akkoord met de keuze om zich te concentreren op één locatie, en ziet ook verbindingen met de te realiseren "groene vingers" in dit geval met het gebied Fort 6 te Wilrijk en het gebied tussen A12 en E19.

Aankoop tuinprieel…

De milieuraad heeft een tuinprieel (partytent) aangekocht om, samen met de stedelijke milieudienst, “de boer op” te kunnen gaan op evenementen zoals de biomarkt en de jaarmarkt.

De tent van 4 op 3 meter bestaat uit een stevig stalen frame met een dak en zijwanden uit polyester. De kostprijs bedroeg 161.25 euro.