De milieuraad neemt kennis van de plannen van het stadsbestuur om i.s.m. IGEAN een DIFTAR-systeem in te voeren voor de huisvuilophaling.
De milieuraad ondersteunt de doelstelling om te trachten de hoeveelheid restafval te verminderen van 130 kg naar 90 kg per inwoner.
In de PowerPoint-presentatie van Isvag is de doelstelling voor Mortsel tegen 2020 gelijk aan 147 kg/inwoner. In 2018 werd deze doelstelling al bereikt. Het besluit dat DIFTAR met weging vereist is om de wettelijke doelstellingen te behalen, klopt niet voor Mortsel niet. (ter zijde: enkele dia’s verder in dezelfde presentatie wordt gesteld dat Mortsel slechts 130 kg huisvuil/inwoner produceert!)
Tegen 2022 is het gemiddelde Vlaams streefcijfer 138 kg/inwoner. Hierop zit een grote spreiding afhankelijk de typologie van de gemeente. Voor Mortsel (cluster “Gemeenten in de stadsrand met economische activiteit en toenemend aantal jongeren”) is de doelstelling 152 kg/inwoner: Mortsel heeft zijn doelstelling tegen 2022 nu reeds bereikt! We zitten daarbij nog flink onder het cijfer voor andere steden (159 kg/inwoner). (bron: OVAM-rapport “Huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval 2018”) IGEAN vergelijkt in de presentatie Mortsel met de andere gemeenten van de IGEAN-regio met een totaal andere typologie, andere wettelijke doelstellingen en mogelijkheden. Het is geen eerlijke vergelijking met vergelijkbare steden als Mortsel.
In de loop van 2021 zal de invoering van P+MD een feit zijn(=dat is de ophaling waarbij alle verpakkingsplastics opgehaald worden). Hierdoor zullen de cijfers voor het afval er al heel anders uitzien. De restafval zal in volume en gewicht afnemen. De PMD-zak zal groter en zwaarder worden. Alleen daarom al adviseert de milieuraad om met de invoering van een nieuw DIFTAR-systeem te wachten. De milieuraad betwijfelt wel of de voorgestelde DIFTAR-aanpak de enige én de juiste weg is. De presentatie die aan de gemeenteraad werd voorgesteld, is naar aanvoelen van de milieuraad weinig genuanceerd en gaat onvoldoende of niet in op alternatieven en neveneffecten.
De stelling dat alleen DIFTAR werkt (“sterke daling
afval”), is een te ongenuanceerde uitspraak. We merken dat er bij invoering een
daling is die de daaropvolgende jaren gevolgd wordt door een nieuwe stijging.
Deze vaststelling kan men in verschillende bronnen ook terugvinden (zie ook
http://docs.vlaamsparlement.be/pfile?id=1193927). Opgemerkt wordt dat men
eenzelfde effect ziet bij de verhoging van de tarieven van afvalzakken.
Het
is niet makkelijk om eenduidig een keuze te maken vermits er tal van voor- en
nadelen zijn bij elk systeem. Vooral de omschakeling van een wekelijkse
restvuilophaling naar een 14-daagse zal van de burger heel wat aanpassing
vergen. En dit zal voor de kwetsbaarste groep nog het moeilijkste zijn. De
milieuraad adviseert de gemeenteraad daarom,om alvorens in te stemmen met de
voorgelegde DIFTAR-regeling, kennis te nemen van
https://www.iprnormag.nl/wel-of-geen-diftar-een-afwegingskader/ waarin een
mooi afwegingskader pro en contra wordt voorgesteld.
Verder wenst de milieuraad nog een niet-limitatieve lijst van aandachtspunten meegeven:
De sociale gevolgen (waaraan in de IGEAN-presentatie geen aandacht geschonken wordt):
Hoe moet de burger zich organiseren, zeker zij die in kleine woongelegenheden wonen (ruimte om de verschillende afvalcontainers te plaatsen)?
Geuroverlast (en ongedierte) in dergelijke woongelegenheden indien de restafvalbak maar elke 14 dagen opgehaald wordt. Vaak wordt vergeten dat in de restafvalbak ook een aanzienlijke hoeveelheid geuroverlast veroorzakend niet-composteerbaar én niet vermijdbaar afval in terecht komt (vb. 13 kg/inwoner/jaar luiers/maandverband/incontinentiemateriaal, dierlijk mest, vervuilde verpakkingen van voedingsmiddelen, botten en visgraten, mosselschelpen, …). Andere gemeenten die oorspronkelijk overgeschakeld waren naar 2-wekelijkse ophaling, hebben dit moeten herzien tijdens de hete zomermaanden).
Financiële impact:
De door IGEAN voorgestelde tarieven zullen niet de reële tarieven zijn. Deze moeten immers nog geïndexeerd worden.
Ook op vlak van de kostenberekening van het huidige en nieuwe systeem wordt kort door de bocht gegaan. Hierbij wordt geen rekening gehouden met de inkomsten/winst die de stad maakt door de participatie in ISVAG en IGEAN (Voor Mortsel bedraagt de winst uit ISVAG ongeveer 100.000 euro, een kwart van de voorgespiegelde verwerkingskost – exacte cijfers werden bij de stad opgevraagd, maar werden niet bekomen).
Simulatie van de kostprijs voor de burger: ook hier neemt IGEAN de gunstigste situatie qua prijszetting op in zijn presentatie, nl. een gezin van 3 personen (gemiddelde gezin bestaat uit 2.3 personen) en 19 ophaalbeurten (helft van de tijd maar één bak/maand). In de praktijk blijkt echter de kost prijs 10% hoger voor vb. een gezin van 2 of 4 personen. Uit hygiënisch/geurhinder oogpunt is het twijfelachtig is dat men de helft van de tijd een (tweewekelijkse) ophaalbeurt overslaat waardoor men in praktijk 26 ophaalbeurten i.p.v. 19 zal hebben , wat ook een negatieve impact heeft op de kostprijs voor de burger.
De milieuraad merkt op dat de administratieve (+145%) en logistieke kost (+88% - rekening houdend met de verminderde ophaalhoeveelheid, de aankoop van containers, …) van de DIFTAR-operatie indrukwekkend is. De milieuraad vraagt zich af of alternatieve projecten (vb. verhoging vna de kostprijs van de huisvuilzak) geen betere prijs/kwaliteitverhouding én lagere overheadkost kan opleveren. Een grondige en eerlijke kosten-baten analyse ontbreekt.
In de marge wenst de milieuraad erop te wijzen dat de plasticfractie(P+MD) maar een beperkt aandeel heeft in het gewicht van het huisvuil, maar wel een groot volume inneemt. De winst voor de burger is beperkt (-15% bij DIFTAR-systeem), maar de stad verliest relatief meer inkomsten omdat men bij vuilzakken per volume belast wordt.
Er zijn er ook vragen te stellen bij de prijszetting van de retributies:
De verwerkingskost bij DIFTAR is 0.25€/kg terwijl grof huisvuil slechts 0.20€/kg kost (zowel bij IGEAN recyclagepark als op de privémarkt – beide fracties worden gelijkaardig verwerkt)
De door IGEAN aangerekende huurprijs van de container staat niet in verhouding tot zijn aankoopprijs en afschrijving (geschat: minimaal 2* de aankooprijs, in praktijk kan de burger voor hetzelfde bedrag elke 4 jaar een nieuwe rolcontainer aankopen.)
De milieuraad merkt op dat er in het kader van de invoering van het DIFTAR-systeem verwezen wordt naar de invoering van P+MD (dat is de ophaling waarbij alle verpakkingsplastics opgehaald worden). Als datum wordt hierbij “in de loop van 2021” aangegeven. De milieuraad merkt op dat de overgangsperiode tussen PMD naar P+MD al sinds 2019 loopt én dat uiterlijk op 01/01/2021 de P+MD-ophaling voor gans Vlaanderen een feit moet zijn. De milieuraad vraagt de stad Mortsel om IGEAN daar op zijn plichten te wijzen.
Op basis van bovenstaande punten vraagt de milieuraad om de beslissing over de DIFTAR-implementatie uit te stellen tot een evaluatie van het effect van de P+MD-invoering uitgevoerd is. Tevens is het aangewezen om andere alternatieven dan DIFTAR te onderzoeken op vlak van kosten-baten.
De milieuraad heeft een aantal vragen en opmerkingen bij de geplande invoering van DIFTAR voor de huis-aan-huisinzameling van huisvuil en vraagt het stadsbestuur om op basis van deze vragen en opmerkingen de beslissing over de DIFTAR-implementatie uit te stellen tot een evaluatie van het effect van de P+MD-invoering uitgevoerd is. Tevens is het aangewezen om andere alternatieven dan DIFTAR te onderzoeken op vlak van kosten-baten.
De gemeenteraad keurde op 29 september 2020 de beheersoverdracht naar
IGEAN voor de inzameling van huisvuil via DIFTAR goed. De inzameling van
huisvuil via DIFTAR zal starten op 1 mei 2021.
De invoering
van de uitgebreide PMD-inzameling in Mortsel gebeurt vanaf 1 maart 2021
waardoor inwoners die correct sorteren een belangrijke vermindering van het
volume huisvuil (restafval) kunnen bekomen. Daarnaast blijft de wekelijkse
huis-aan-huisinzameling van GFT aan dezelfde prijs als de voorbije zes jaar
verder lopen.
Met de invoering van het DIFTAR systeem voor
huisvuil wordt het voorkomen en optimaal gebruik van de mogelijkheden voor
selectieve inzameling van onder meer PMD en GFT financieel sterker
aangemoedigd doordat de inwoner per effectief aangeboden kilogram huisvuil
moet betalen in plaats van per volume zoals bij de huidige bruine zak. De
ervaring in andere Vlaamse steden en gemeenten leert dat DIFTAR per kg voor
de laagste hoeveelheden ingezameld huisvuil per inwoner zorgt. Er zijn
verschillende alternatieven zoals de plaatsing van ondergrondse containers,
de mogelijkheid om enkele keren per jaar extra huisvuil aan te bieden
bovenop het volume van de container, de mogelijkheid om voor appartementen
een gemeenschappelijke container te kiezen, ... voorzien om aan de door de
milieuraad geformuleerde opmerkingen tegemoet te komen. Op
www.mortsel.be/diftar
staat een volledig overzicht van alle mogelijkheden en antwoorden op veel
gestelde vragen over DIFTAR waaronder een groot deel van de vragen die ook
op de zitting van de milieuraad geformuleerd werden.
laatste wijziging: 29/12/21