Doelgroepen zijn enerzijds veroorzakers van milieuproblemen, maar zijn anderzijds noodzakelijke partners voor het oplossen van milieuproblemenhet milieubeleid, is de kans op . Door overleg met de verschillende doelgroepen in slagen van dit beleid veel groter.
Om een goed beeld te krijgen van de milieuproblemen en de acties waarbij een bepaalde doelgroep is betrokken, worden in dit hoofdstuk de verschillende acties per doelgroep gegroepeerd en eventueel aangevuld met bijkomende acties. Bovendien wordt voor elke doelgroep een beleidsvisie geformuleerd.
Er werd gekozen om de volgende vier doelgroepen op te nemen in dit hoofdstuk: de burgers, scholen en verenigingen, de middenstanders en de industrie.
De burgers vormen een eerste belangrijke doelgroep. Door consumptie, vrijetijdsbesteding, mobiliteit en wonen oefenen zij een druk uit op het milieu. Anderzijds zijn zij het slachtoffer van milieuverstoringen door onder andere negatieve effecten op de volksgezondheid en het verdwijnen van groene en open ruimten.
Aangezien de gemeente het bestuursniveau is dat het dichtst bij de burger staat, is zij het meest aangewezen om haar inwoners op een adequate manier in te lichten en te sensibiliseren rond diverse milieuproblemen. Ook het organiseren van inspraak van de bevolking in het milieubeleid gebeurt best op gemeentelijk of zelfs wijkniveau. Verder beschikt de gemeente, net zoals de hogere overheden, over de mogelijkheid om milieuvriendelijk handelen te belonen, bijvoorbeeld door het uitkeren van subsidies, of milieuonvriendelijk gedrag te ontmoedigen, bijvoorbeeld door het heffen van belastingen. Opdat diverse reglementeringen naar de burgers toe effect kunnen hebben, is sensibilisatie en controle echter noodzakelijk.
Het gemeentebestuur streeft ernaar om op lange termijn bij de inwoners van Mortsel een wijziging in het consumptiegedrag en een meer duurzame levensstijl te bewerkstelligen. Hiertoe zullen in de eerste plaats de bestaande sensibilisatie- en inspraakinitiatieven geactualiseerd en verder uitgebouwd worden op een professionele manier. Naast het informeren via de geijkte kanalen en het consulteren via adviesraden zal het gemeentebestuur de bevolking stimuleren om zelf ook ideeën naar voren te brengen en zodoende mee te werken aan het uitschrijven en uitvoeren van het gemeentelijk beleid. Anderzijds wil het gemeentebestuur via diverse subsidieregelingen milieuvriendelijke handelingen stimuleren. Pas in de tweede plaats zal repressief worden opgetreden.
Via het gemeentelijk infoblad wordt de bevolking ingelicht over diverse milieu- en natuurprojecten in de gemeente. Het is tevens een belangrijk medium om de bevolking te sensibiliseren rond allerlei thema's. Daarnaast wordt jaarlijks bij de afvalkalender en ook bij belangrijke wijzigingen in de afvalophaling een krantje rond afvalpreventie en sorteren gebust.
Rond bepaalde thema's zoals thuiscomposteren, ondergrondse stookolietanks, zonne-energie, hemelwateropvang en -hergebruik en ECO-teams werden informatievergaderingen voor de bevolking gehouden. Sensibilisatiecampagnes zoals de tankslagcampagne in 1998, de promotie van de nieuwe kringloopwinkel in 1999 en de jaarlijkse actie Behaag Mortsel ... Natuurlijk waren succesvol.
Op de onthaalavonden voor nieuwe inwoners en op wijkavonden is een milieustand aanwezig. Daar wordt ondermeer het thuiscomposteren gedemonstreerd. Dit laatste gebeurt ook op de jaarmarkt en op het recyclagepark.
Een blijvende sensibilisatie en informering van de bevolking is essentieel om een maatschappelijk draagvlak te creëren voor de uitvoering van het gemeentelijk milieu- en natuurbeleid. Daarom werden in dit plan talrijke sensibilisatie- en informatie-acties opgenomen. Bij het uitwerken van de meeste van deze initiatieven zullen zowel de milieuraad, als het gemeentelijk infoblad een essentiële rol spelen.
LU.1.i3, LU.2.i1, LU.5.i1, LU.6.i1, LI.2.i1, BO.1.a5, BO.2.a7, BO.1.i2, BO.2.i2, BIO.6.a3, BIO.3.i1, BIO.5.i1, DO.2.a2, DO.2.a3, DO.3.a1, DO.3.a4, DO.3.a5, DO.3.a6, DO.2.i1, AF.1.i1, AF.2.i1, AF.2.i2, AF.2.i3, DW.2.a2, DW.2.a3, DW.1.i1, DW.1.i2, DW.2.i1, DG.2.a1, DG.1.i1, DB.2.i1, DB.2.i3, REG.2.a1, REG.2.a2, REG.2.i1, REG.2.i2
Om alle communicatie- en sensibilisatie-acties die in dit plan werden opgenomen op een professionele manier te realiseren zal een deeltijds communicatiedeskundige aangeduid worden (zie actie GD.1.a1). Aangezien Mortsel echter een kleine gemeente is en de milieuproblemen waar actie rond gevoerd wordt ook in de meeste andere Vlaamse gemeenten van toepassing zijn, wordt een vergaande ondersteuning vanuit de hogere overheden verwacht.
Veel informatie kan bovendien ter beschikking van de burgers gesteld worden via een milieuloket en een milieu-infostand.
Het gemeentebestuur zal...
| BU.a1 | voorkeur geven aan doelgroepgerichte, kleine, ludieke en stimulerende sensibilisatiecampagnes, waarbij continuïteit wordt voorzien. |
| BU.a2 | een milieuloket uitbouwen waar de inwoners van Mortsel terecht kunnen voor allerhande informatie over milieu- en natuurgebonden thema's. Waar mogelijk zal de gemeente zelf de nodige informatie verschaffen of anders de burgers doorverwijzen. |
| BU.a3 | een infostand 'milieu en natuur in Mortsel' maken die op diverse gemeentelijke activiteiten kan worden tentoongesteld. |
Het gemeentebestuur verzoekt ...
| BU.i1 | de hogere overheden om een gevarieerd aanbod van sensibilisatiemateriaal aan de gemeenten ter beschikking te stellen. |
De bevolking van Mortsel heeft inspraak in het gemeentelijk milieubeleid via de Milieu Advies Raad Mortsel, of kortweg de milieuraad. Deze adviesraad werd opgericht in 1992 in het kader van het eerste milieuconvenant (1992-1996) en komt 10 maal per jaar samen in openbare vergaderingen. Elke geïnteresseerde inwoner van Mortsel kan lid worden. De milieuraad brengt advies uit over diverse aangelegenheden die het leefmilieu in de gemeente betreffen, ze werkt acties uit om de bevolking te informeren en te sensibiliseren, organiseert inspraak en ontwikkelt eigen voorstellen. Om haar werking meer toegankelijk te maken voor het grote publiek, beschikt de milieuraad sinds 1998 over een website waarop algemene informatie, de laatste ontwikkelingen in het gemeentelijk milieubeleid, alle adviesen verstrekt door de milieuraad en diverse verslagen te raadplegen zijn.
Naar aanleiding van concrete problemen en projecten organiseert de gemeente inspraakvergaderingen voor de bevolking. Ook via het systeem van de meldingskaarten kunnen de burgers hun klachten en ideeën kwijt. Deze meldingskaarten worden systematisch geregistreerd en opgevolgd.
DW.2.a4, BO.2.a7, RU.1.a1, RU.1.a2
Het gemeentebestuur wil de bevolking betrekken bij het uitwerken van diverse milieuprojecten. Een inspraakprocedure dient echter professioneel uitgebouwd te worden om het proces democratisch te laten verlopen en onderscheid te maken tussen actief burgerschap en het ongenuanceerd nastreven van (eigen)belangen.
Een ander belangrijk aspect van inspraak dat in het verleden soms uit het oog werd verloren, is de nazorg.
Het gemeentebestuur zal...
| BU.a4 | concrete projecten op wijk- of straatniveau steeds in samenspraak met de inwoners uitwerken. |
| BU.a5 | een inspraakproces steeds voorafgaan en begeleiden met de nodige informatieverstrekking en sensibiliserende acties. Bij de vraag om inspraak zullen de nodige speelruimte en middelen voorzien worden en nadien zal aan de burgers steeds worden meegedeeld in hoeverre er al dan niet iets met hun inbreng werd gedaan, aangevuld met een motivering. |
De inwoners van Mortsel kunnen reeds gemeentelijke subsidies ontvangen voor de opvang, het hergebruik en de infiltratie van hemelwater, voor de aanleg en het onderhoud van kleine landschapselementen . In de termijn van dit milieubeleidsplan zullen nog enkele subsidiereglementen worden uitgewerkt, waaronder een uitgebreide subsidieregeling rond duurzaam wonen.
De gemeente beschikt over een belastingsreglement voor het achterlaten van afval op het openbaar domein.
BO.2.a3, BO.2.a4, DO.3.a3, DW.2.a1
De regels voor de selectieve inzameling van huishoudelijk afval zijn vervat in een politiereglement.
De gemeentelijke bouw- en woningverordening dateert van 1992 en bevat ondermeer voorschriften met betrekking tot de aansluiting op de gemeentelijke de riolering, de groenvoorziening in de omgeving van gebouwen en het vellen van hoogstammige bomen. De bouw- en woningverordening dient echter geactualiseerd en aangevuld te worden om ondermeer de principes van duurzaam en energiezuinig bouwen, de gescheiden afvoer en/of infiltratie van hemelwater, de te reserveren open ruimte en regels omtrent de groenvoorziening te integreren in dit reglement.
Het algemeen toezicht is in handen van de gemeentelijke politie. Bij het verlenen van bouwvergunningen worden extra controles uitgevoerd. Voor de controle op sluikstorten werden in de gemeentediensten 20 personen aangeduid.
LU.2.a1, LI.2.a3, BO.2.a6, BIO.6.a1, DW.1.a1, REG.2.a3, REG.2.a4
Diverse reglementen en verordeningen, waaronder de gemeentelijke bouw- en woning-verordening, zijn niet up-to-date. Derhalve dringt een periodieke evaluatie zich op.
Het gemeentebestuur zal...
| BU.a6 | tweejaarlijks de bestaande politieverordeningen en bouwreglementen evalueren en bijsturen indien nodig. |
In het dichtbevolkte Mortsel zijn heel wat scholen gevestigd en zijn allerhande verenigingen actief.
Daar waar de burgers soms moeilijk rechtstreeks bereikbaar zijn, is het gemakkelijker overleg te plegen en acties uit te werken in samenwerking met diverse verenigingen. Bovendien vertegenwoordigen zulke verenigingen dikwijls een groep burgers met een bepaalde eigenheid, bijvoorbeeld seniorenverenigingen, die op een aangepaste manier moeten worden benaderd. Mensen zullen ook gemakkelijker reageren op signalen vanuit hun vereniging dan op een campagne die wordt georganiseerd op gemeentelijk niveau. Verenigingen hebben immers een zeer belangrijke voorbeeldfunctie.
Onderwijs is uitermate belangrijk om kinderen en jongeren in contact te brengen met de natuur en bij hen een zeker milieubewustzijn te creëren. Milieu en natuur maakt daarom deel uit van het verplichte lessenpakket. Een gemeente kan met de scholen samenwerken om hieraan invulling te geven en om de voorbeeldfunctie van de scholen te helpen uitbouwen.
Het gemeentebestuur wil de samenwerking met de scholen op vlak van milieu- en natuureducatie verderzetten en uitbreiden. Daarnaast zullen de verschillende verenigingen in Mortsel gevraagd worden om actief mee te werken aan de uitvoering van diverse sensibilisatie-acties. De verenigingen en scholen zullen beschouwd worden als volwaardige gesprekspartner bij de concrete uitwerking van het gemeentelijk milieubeleid. Verder zal de gemeente verenigingen en scholen zoveel mogelijk logistieke en praktische ondersteuning bieden.
Wat betreft milieu- en natuureducatie werkt de gemeente reeds samen met een aantal scholen. In 1996, 1997 en 1998 vond in dat kader in de scholen een milieuweek plaats. Geregeld worden door de gemeente, in samenwerking met vzw Natuurreservaten, natuurwandelingen georganiseerd voor de basisscholen. Ook de jaarlijkse actie 'Mortsel moet proper' gebeurde tot in 1998 in samenwerking met de scholen. Deze actie had als doel het probleem van zwerfvuil aan te kaarten.
De samenwerking met diverse verenigingen op vlak van milieu en natuur is minder uitgebouwd. Wel bestaat er een samenwerking met de twee natuurverenigingen die werkzaam zijn in Mortsel, met name Actiecomité Bessemstraat en vzw Natuurreservaten.
Erkende milieu- en natuurverenigingen genieten in Mortsel jaarlijks een extra steun van 3000 BEF, op voorwaarde dat minstens één lid van de vereniging zetelt in de milieuraad.
BIO.4.a5, BIO.5.a2, LU.1.i3, DO.3.a2, AF.1.a3, AF.1.a7, AF.2.a6
Naast een verdere samenwerking met de scholen, zal de gemeente ook andere verenigingen trachten te betrekken bij de uitvoering van het uitgestippelde milieubeleid. De senioren vormen hierbij een belangrijke doelgroep. Om een vlotte samenwerking te verkrijgen zal gewerkt worden met contactpersonen en via de bestaande gemeentelijke adviesraden.
Het gemeentebestuur zal...
| SV.a1 | de senioren meer trachten te betrekken bij de werking van de bestaande structuren inzake milieu en natuur. De werking van deze structuren zal daarom bekend worden gemaakt in de seniorenverenigingen. Hierbij zal ook gezocht worden naar vrijwilligers die mee willen werken aan de uitvoering van het milieubeleid in de gemeente. |
| SV.a2 | in samenwerking met de seniorenverenigingen thematische sensibilisatie-acties uitwerken gericht op senioren. Mogelijke thema's zijn mobiliteit en afvalpreventie. |
| SV.a3 | de samenwerking met de gemeentelijke adviesraden (waaronder de jeugdraad, de culturele raad, de sportraad en verschillende onderwijsraden) op vlak van milieu- en natuur verder uitbouwen. De milieuraad zal hierin een belangrijke rol spelen. |
| SV.a4 | bij concrete projecten de scholen en verenigingen steeds rechtstreeks contacteren. |
| SV.a5 | overeenkomsten afsluiten met scholen waarbij de scholen zich engageren om bepaalde acties inzake afvalbeheer en interne milieuzorg te ondernemen, in ruil voor logistieke en/of financiële ondersteuning vanuit de gemeente. |
| SV.a6 | financieel tussenkomen in de kosten die scholen en verenigingen maken als zij beroep doen op 'de bioklas', het milieu- en natuureducatief centrum gelegen te Edegem. |
Het gemeentebestuur verzoekt ...
| SV.i1 | de scholen om elk een contactpersoon aan te duiden waarmee de gemeente kan overleg plegen rond milieu- en natuurgebonden thema's. |
In de loop der jaren hebben vele middenstanders zich gevestigd in Mortsel. De gemeente is vooral bekend om zijn winkelcentrum Statielei en Oude God, alsook om de wekelijkse markt, welke beide veel volk lokken vanuit de omliggende gemeenten.
Middenstanders kunnen via hun aanbod het consumptiegedrag van hun klanten rechtstreeks beïnvloeden. Een aantal sensibilisatie-acties die werden opgenomen in dit plan, vooral acties rond afvalpreventie en het gebruik van duurzame grondstoffen en producten, zijn daarom gericht op de handelaars of dienen samen met hen te worden uitgewerkt.
Het gemeentebestuur ziet de middenstanders als belangrijke partners bij het tot uitvoering brengen van een duurzaam gemeentelijk beleid. Middenstanders die willen meewerken aan initiatieven om de bevolking te sensibiliseren of die hun productaanbod aanpassen in het kader van duurzame ontwikkeling, zullen hierin door de gemeente maximaal ondersteund en in het licht gezet worden.
De middenstanders in Mortsel zijn verenigd in een aantal verenigingen, maar hebben geen éénduidige vertegenwoordiging. Zowel bij het NCMV, Luithagen vzw, Handelaars Statielei en Komo zijn middenstanders aangesloten.
In het verleden werden de middenstanders als doelgroep geregeld betrokken bij de uitvoering van het milieubeleid. Zo werd hun advies gevraagd bij het opstellen van het mobiliteitsplan. Ook inzake afvalpreventie werd reeds overleg gepleegd met de middenstanders. De actie 'Mortsel moet proper' werd in 1999 georganiseerd in samenwerking met de middenstand.
LI.1.i1, DO.3.a7, AF.1.i2, DG.2.i2
De middenstanders hebben geen duidelijke vertegenwoordiging die kan optreden als gesprekspartner voor de gemeente.
Het gemeentebestuur verzoekt ...
| MI.i1 | de handelaars vertegenwoordigers af te vaardigen binnen de milieuraad. De milieuraad zal haar werking bekend maken bij de handelaars van Mortsel. |
In dit plan werden een aantal reglementeringen en controle-acties opgenomen die ondermeer gericht zijn op middenstanders. Het gaat hier over de sectoren geluid, licht en afval.
GL.2.a1, GL.2.a2, GL.2.a4, LI.2.a3, AF.4.a1, AF.4.a2, AF.4.a3
De doelgroep industrie is afhankelijk van de sector en de grootte van de bedrijven een belangrijke veroorzaker van diverse verontreinigingen. Het Vlaamse milieubeleid tracht deze problematiek aan de pakken via brongerichte maatregelen en het opleggen van BBT (Best Beschikbare Technieken).
In Mortsel is de industrie geconcentreerd in de bestaande vestigingen van Agfa-Gevaert, langsheen de grens met Berchem en Edegem. Er zijn daarnaast nog twee KMO-zones in de gemeente.
In haar ruimtelijk beleid zal het gemeentebestuur ervoor waken dat de industrie- en KMO-zones geconcentreerd blijven en via bufferzones duidelijk gescheiden zijn van de woonzones.
Teneinde de gezondheid van de mensen en de kwaliteit van het milieu ook op langere termijn te garanderen,zullen door overleg en via het vergunningen- en controlebeleid de bedrijven gestimuleerd of gedwongen worden brongerichte maatregelen te nemen.
Initiatieven die genomen worden door bepaalde bedrijven om hun milieuprestaties merkelijk te verbeteren zullen in het daglicht worden gesteld.
In geval er zich milieuproblemen voordoen, pleegt de gemeente overleg met de betrokken bedrijven en KMO's. Het grootste bedrijf in de gemeente, zijnde Agfa-Gevaert nv, heeft een burenraad die in mei 1995 officiëel werd geïnstalleerd. Deze raad is een formeel en permanent overlegorgaan tussen Agfa-Gevaert nv, het gemeentebestuur, de milieuraad en een vertegenwoordiging van de omwonenden. De raad komt minstens tweemaal per jaar bijeen om in een open en serene sfeer van gedachten te wisselen over om het even welk probleem.
LU.3.a1, LU.3.i2, LU.6.i2, LI.2.i1, BO.1.a5, BO.1.i2, DG.2.i3
Bijkomende acties
Het lidmaatschap van bedrijven en KMO's in de milieuraad zou het voeren van een open dialoog over een aantal milieuproblemen vergemakkelijken. Bovendien heeft een gemeentelijk milieubeleid dat mee gedragen worden door de industrie een grotere kans op slagen.
Het gemeentebestuur verzoekt ...
| IND.i1 | individuen uit de bedrijven en de KMO's in de gemeente om lid te worden van de milieuraad en bij milieuproblemen de bevolking via hoorzittingen correcte informatie te verstrekken. De milieuraad zal haar werking bekend maken bij de bedrijven en KMO's van Mortsel. |
De uitgebreide milieuwetgeving is voor een groot deel gewestelijke materie. De gemeente kan optreden door bijkomende voorwaarden op te nemen in bouw- en milieuvergunningen. Ook in de gemeentelijke bouwverordening en in politiereglementen kan de gemeente verplichtingen naar de industrie opleggen. Deze bepalingen mogen echter nooit tegenstrijdig zijn met de wetgeving van de hogere overheden.
In VLAREM I worden hinderlijke inrichtingen verdeeld in drie vergunningsklassen. De vergunningen voor klasse 1-inrichtingen worden verleend door de bestendige deputatie en de gemeente brengt advies uit. Klasse 2-vergunningen worden door het schepencollege verleend. Klasse 3 inrichtingen zijn enkel meldingsplichtig. In Mortsel komen weinig klasse 2 inrichtingen voor.
WA.3.a4, WA.3.a7, WA.4.a5, WA.4.a6, LU.3.a2, LU.3.a4, GL.2.a3, GL.2.a4, LI.2.a3, BIO.6.a2, DW.1.a2, REG.2.a4
In het verleden werden door de milieu-ambtenaar veel preventieve en gebiedsgerichte controles uitgevoerd op 2 de en 3 de klasse-inrichtingen. Door tijdsgebrek zijn de controles nu veelal beperkt tot de opvolging van klachten en vergunningen.
In dit plan werden verscheidene controle-acties opgenomen, gericht op bedrijven en KMO's. Deze zullen in samenwerking met de gemeentelijke politie worden uitgevoerd.
WA.3.a6, WA.4.a2, LU.3.a3, LU.4.a1, GL.1.a4, GL.2.a1, GL.2.a2, RU.2.a2, GD.1.a2
De laatste jaren werden er in Vlaanderen diverse initiatieven uitgewerkt om de milieuveront-reiniging veroorzaakt door de industrie te beperken. Ook het Vlaams milieuvergunningen-beleid werd met deze doelstelling voor ogen de laatste jaren verder uitgebouwd. Toch ontbreekt een systematische controle op de opgelegde vergunningsvoorwaarden nog steeds.
In de gemeente Mortsel worden jaarlijks budgetten voorzien voor controles. De milieu-ambtenaar heeft echter onvoldoende tijd om reglementen en vergunningen consequent te controleren (zie knelpunt GD.1).
Het gemeentebestuur zal....
| IND.a1 | de naleving van de milieuvergunningsvoorwaarden frequenter controleren bij klasse 2 en klasse 3 inrichtingen. |
| IND.a2 | iemand van de gemeentelijke politie een bijkomende VLAREM-opleiding laten volgen met het oog op het behalen van een VLAREM-attest en derhalve bevoegd te zijn voor controles bij klasse 2 en 3 bedrijven conform de bepalingen van artikel 58 1° van VLAREM I. |
Het gemeentebestuur verzoekt...
| IND.i2 | de afdeling Milieu-inspectie van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap de milieuvergunningsvoorwaarden consequent te controleren bij klasse 1 inrichtingen. |
[Adviesgroep Gemeentelijk Milieubeleidsplan] - [Home]
laatste wijziging: 20/10/04