Verslag milieuraad 4 juni 2015

Aanwezig

Adams Jan; Cuypers Koen; Desmyter Jan; Hateau Roland; Tobback Marc; Mertens Erik; Van Hove Arnold; Sena Sirerol Vincente; Geerardyn Aagje

Advies ontwerp klimaatplan

Het stadsbestuur heeft een ontwerp klimaatplan voorgelegd aan de milieuraad ter advies.

Opmerkingen bij de tekst:

• Evolutie van de uitstoot van broeikasgassen:
  • Er was discussie of de 20% reductie van broeikastgassen in de actieperiode van de burgemeestersconvenant volstond om tegen 2050 de uitstoot te beperken tot de door de EU voorgestelde 80 of 95% .
  • De EU-doelstelling refereert naar 1990. De nulmeting van het burgemeestersconvenant neemt 2013 als referentie.
    Uit bijgaande grafiek blijkt dat in 2012 reeds 20% reductie van broeikasgassen gerealiseerd is, zodat samen met de 20% reductie van de burgemeestersconvenant we de beoogde 40% reductie bekomen.
• ‘quick wins’
  • Het is een fout signaal enkel of voornamelijk in te zetten op de ‘quick wins’.
  • Een overheid heeft juist ook de taak om de iets moeilijkere of moeilijke lange termijn acties voor CO2 reductie te ondersteunen om zo de aan de gang zijnde opwarming van het klimaat en de gevolgen ervan binnen de perken te houden.
• De milieudienst als lokaal aanspreekpunt voor het gemeentelijk energie- en klimaatbeleid
  • Er wordt gevraagd om de diensten uit te breiden naar de burger.
  • Om de doelgroepen die nu niet bereikt worden ook te motiveren, wordt gevraagd meer naar buiten te treden.
• Aankoop groene stroom en duurzame energie:
  • Niet enkel energie-efficiëntie maar ook minder verbruik (energie-reductie) dienen gestimuleerd te worden.
  • Momenteel de winst qua energie-efficiëntie grotendeels teniet gedaan door de nog steeds stijgende energieconsumptie.
• Het klimaatplan voorziet slechts twee tussentijdse evaluaties.
  Er wordt gevraagd om te opteren voor een “change management” met een duidelijke termijnplanning. In de praktijk blijkt dit erg goede resultaten op te leveren.
• Mobiliteit: er wordt getwijfeld of de vooropgestelde “modal shift” van 5% volstaat om de doelstellingen te realiseren.
• Energiezuinige openbare verlichting:
  • Hierbij dient ook het tijdsregime van de fonteinen (stadsplein/gemeenteplein) bekeken worden. De pompen verbruiken veel energie.
• Er werd gediscussieerd over het introduceren van een kwaliteitssysteem rond energie/milieu zoals ISO14001, EMAS of ISO50001.
  De hierbij horende werklast wordt voor kleine organisaties te groot geacht.
• Wonen – parameters:
  • Naast de parameter ‘ gemiddeld energieverbruik (per gezin)’ zou een parameter ‘gemiddeld energieverbruik (per bewoner)’ opgenomen kunnen worden om zo het belang van samenhuizen te onderstrepen.
  • E-peil voor grondige renovaties (van zodra beschikbaar) toevoegen aan de lijst.
• Particuliere woningen – actieplan
  • Veel burgers hebben geen idee wat een “normaal” energieverbruik is. Er wordt voorgesteld om dit via sensibilisatie tastbaar te maken met voorbeelden van bestaande “typische” gezinnen. Aan deze praktijkvoorbeelden kunnen ook suggesties voor reductiemaatregelen gekoppeld worden.
• Mobiliteit – actieplan
  • Voorstel toe te voegen parameters:
    • aantal gezinnen zonder personenwagen
    • aantal personen per personenwagen in Mortsel
    • personenwagens in Mortsel per brandstof en per Euronorm
  • fietsers op een aantal trajecten (provinciale fietsbarometer)
  • het verband tussen “aantal verkeersongevallen met fietsers” en “uitstoot broeikastgassen” wordt niet begrepen.
• Particulier vervoer - actieplan
  • Er wordt gevraagd naar een monitoring van de kwaliteit van de fietspaden (trillingen).
  • Openbaar vervoer: streven naar een betere bezetting, aangepaste frequentie en logische routes.
  • De openbare autobussen moeten aangepast zijn qua grootte aan de straten in de woonwijken.
  • Een toeritdosering verplaatst de capaciteitsproblemen naar de periferie. Een betere afstelling van de verkeerslichten, dit samen met een doordachte inrichting van de openbare ruimte verdient de voorkeur.
    Daarnaast dient toe gekeken te worden dat kruispunten niet geblokkeerd worden met kruisend verkeer.
• Tertiaire sector + industrie - actieplan
  • naast de sensibilisatie en ontmoedigen, een vorm van belasting opleggen op niet duurzaam gedrag (open deuren, lichthinder, ...)
• Klimaatadaptatie:
  • Bij klimaatadaptatie moet ook aandacht zijn voor de stedelijke warmtebel (“urban heating”).
    Maatregelen hierrond hebben bovendien een directe impact op de CO2-uitstoot door een verminderde nood aan koeling.

Energienorm voor nieuwbouw of renovatie stadsgebouwen

• Het college van burgemeester en schepenen heeft op 3 maart 2014 volgende energienorm voor nieuwbouw en totale renovatie van stadsgebouwen goedgekeurd (voor de periode 2013-2018).
• Principes:
  • Algemeen

•  
  • Uitwerken van de projecten door een bouwteam met deskundigen van de diensten patrimonium en leefomgeving (ruimtelijke ordening, leefmilieu en duurzaamheid). Binnen dit bouwteam wordt voor elk project een projectregisseur aangesteld.
  • Kiezen voor de technisch meest eenvoudige en onderhoudsarme oplossingen om de gewenste energiebesparingen te realiseren met beheer van de technische installatie door gespecialiseerde onderhoudsfirma’s.
• De energienorm wordt ook toegepast voor projecten uitgevoerd door AGB of OCMW.
  Bij het realiseren van projecten voor lokalen voor verenigingen de oplevering volledig door het stadsbestuur te laten verlopen, inclusief de belangrijke technieken zoals verwarming en ventilatie, in plaats van deze werken te laten uitvoeren door de verenigingen zelf.
• Duurzaam bouwen meer is dan energiezuinig bouwen. Daarom dient het bouwteam bij het ontwerp ook aandacht hebben voor:
  • Maximaal toepassen van groendaken gekoppeld aan infiltratie van regenwater (waar mogelijk bovengronds). Hergebruik voor toiletspoeling maar dimensionering op basis van verwacht verbruik.
    Goede bereikbaarheid voor fietsers en voetgangers met voldoende veilige en overdekte fietsstalmogelijkheden voor personeel en bezoekers + mogelijkheid om te douchen te voorzien.
  • Ruimte voorzien voor groen om 'verstening' van de omgeving en grijze wijken te voorkomen. Naast groendaken ook ruimte voor gevelgroen en plantsoenen met bomen en struiken (maximale toepassing van streekeigen soorten) te voorzien.
  • Gebruik van milieubelastende of schadelijke materialen bij de bouw vermijden waar mogelijk (LCA toepassen).
  • Maximale multifunctionaliteit voor het gebouw zodat het zoveel mogelijk uren per week kan gebruikt worden door diverse gebruikers en op lange termijn zonder ingrijpende verbouwingen waar nodig een andere functie kan krijgen.
  • Bereikbaarheid voor voetgangers en minder mobiele bewoners.
  • Laadpunten voor elektrische voertuigen.
• Meer info:
  • www.klimaat.be
  • Mayors adapt: http://mayors-adapt.eu/about/
  • ontwerp klimaatplan
  • presentatie Joost Sommen - IGEAN
  • actieplan klimaat en energie

Advies milieuraad:

De milieuraad is van oordeel dat het voorgelegde document een goede basis vormt voor een lokaal klimaatplan. Het moet binnen zijn context bekeken worden, m.a.w. een lokale planmatige aanpak als bijdrage tot een globaal klimaatbeleid.

De doelstelling moet zijn om te streven naar een reductie van het aantal broeikasgassen met 80 à 95% (t.o.v. 1990). Hiermee lopen we gelijk met de EU-doelstelling voor het ontwikkelen van een koolstofarme economie tegen 2050, zoals onder meer verwoord in de COM(2011) 112 final van 8 maart 2011 “A Roadmap for moving to a competitive low carbon economy in 2050”.
Om deze lange-termijn doelstelling te behalen, dient er tussentijds rekening gehouden te worden met de 2020 en 2030 doelstellingen van de EU, met name 20% minder broeikasgassen in 2020 en 40 % minder in 2030. Rekening houdende met de evolutie van de technologie mag verwacht worden dat de reductie per jaar in de laatste decennia groter zal zijn dan in de eerste decennia.

Gezien de lange-termijn problematiek vraagt de milieuraad om bij de uitwerking van dit lokaal klimaatplan verder te kijken dan het einde van de huidige legislatuur (eind 2018) en het 2020-perspectief van het Burgemeestersconvenant en de campagne Klimaatneutrale Organisatie 2020. Indien het plan niet voldoende ambitieus is, belasten we immers de volgende generaties nog meer met besparingsmaatregelen. Er wordt voor gepleit om duidelijke en realistische doelstellingen te formuleren, rekening houdende met de tussentijdse klimaatdoelstellingen, en er vervolgens een adequaat monitoring- en bijsturingsbeleid aan te koppelen.

Om het plan voldoende ambities te maken, vraagt de milieuraad om bij actiepunten, in het bijzonder de lopende, zo mogelijk minimumdoelstellingen toe te voegen. Gezien de voorbeeldfunctie van de stad kan er voor acties die tot de bevoegdheid van de stad behoren, best gekozen worden voor doelstellingen die ambitieuzer zijn dan wat op basis van de globale doelstellingen verwacht zou kunnen worden. Ten opzichte van de minimumnorm (of –doelstelling) dient de stad het systematisch een bepaald percentage (bv. 10 à 20 %) beter te doen.

De milieuraad vraagt dat de stad Mortsel bij evaluaties en functioneringsgesprekken steeds het criterium “milieu, klimaat en energie” toevoegt. Via deze weg wordt het eigen personeel op regelmatige wijze gesensibiliseerd. Het draagt er toe bij dat de gehele organisatie zich in de klimaatdoelstellingen inschrijft.

De milieuraad vraagt om de actiepunten in het klimaatplan SMART te definiëren en aan elk actiepunt een budget te koppelen.

De gevolgen van klimaatverandering zijn nu al voelbaar via de impact van piekdebieten door hevige neerslag en hitte in de zomer. Deze hebben veelal een negatieve invloed op de economie, ecologie en volksgezondheid.
De milieuraad is van oordeel dat het reductieplan voor broeikasgassen (met focus op mitigerende maatregelen) aangevuld moet worden met meer maatregelen voor klimaatadaptatie. Voor Mortsel lijken 2 aspecten van bijzonder belang: Het beheer van water en overstromingsrisico’s en het “urban heat island” fenomeen. Naar de mening van de milieuraad dienen er in het voorliggende plan meer concrete adaptieve maatregelen voorzien te worden.
In dat kader vraagt de milieuraad dat het stadsbestuur zich inschrijft in het “Mayors adapt”, een met het burgemeestersconvenant vergelijkbaar initiatief rond klimaatadaptatie. Dit project is overigens perfect inpasbaar in het stedelijk klimaatplan. Het zou ook een teken zijn dat Mortsel als stad staat voor een proactief, realistisch en verantwoordelijk klimaatbeleid.

Nieuw bouwreglement stad Mortsel – voorstel kadertekst

Milieubeleid en het verbeteren van het leefmilieu moet ruimer gezien worden dan het bevorderen van fauna en flora. Het milieubeleid moet ook gericht zijn op het creëren van een goed biotoop voor de mens.
De bouwcode moet een van de instrumenten zijn om dit te realiseren op perceelsniveau.

De bouwcode is een van de instrumenten dat keuzes vastlegt die de levenskwaliteit van de burgers in de stad voor een langere periode gaan beïnvloeden. Een gebouw heeft immers een levenscyclus van meerdere decennia en vergt een investering die over langere tijd afgeschreven wordt.
De bouwcode moet daarom flexibel genoeg zijn om in te spelen op de actuele noden en inzichten, zonder een belemmering te zijn voor innovatie en wijzigende socio-economische omstandigheden.

De bouwcode moet krijtlijnen vastleggen voor :

• Specifieke kenmerken van de ruimtelijke ordening op perceelsniveau (detaillering)
  • Algemene die gelden voor alle percelen (vb. opbouw van scheimuren)
  • Aangepast aan percelen met speciale kenmerken of beperkingen (vb. restpercelen).
• Algemene kenmerken voor ruimtelijke projecten die niet in RUP’s of BPA’s liggen.

De bouwcode moet kaderen in een duurzaam beleid:

• Onvervangbare elementen behouden voor de toekomst: Sommige onderdelen van onze omgeving zijn zo kwetsbaar dat ze niet meer hersteld kunnen worden als ze verdwijnen en moeten daarom maximaal beschermd worden, zodat ook de volgende generaties er van kunnen genieten.
• Zuinig omgaan met de beschikbare ruimte: omdat de ruimte in Mortsel beperkt is, moet de nu al gebruikte ruimte beter benut en zuiniger gebruikt worden, zonder dat dit ten koste gaat van de leefbaarheid.
• Drager voor milieubeleid: milieudoelstellingen moeten doorwerken via de ruimtelijke ordening door maatregelen voor duurzaam en energiezuinig bouwen en wonen op te nemen in stedelijke regelgeving zoals de bouwcode.

De nieuwe bouwcode moet de kaart trekken van duurzaamheid en innovatie. Duurzaamheid en innovatie zouden in principe als harde criteria ook zwaarder moeten doorwegen dan esthetiek, zeker als het over keuzes gaat op vlak van functies, kleuren, vormen en bouwvolumes, materialen, technieken, …). Esthetiek is immers een subjectief gegeven dat bovendien sterk beïnvloed wordt door persoonlijke voorkeuren (van burgers én ambtenaren) en de tijdsgeest.

De bouwcode dient de burger de nodige vrijheid te schenken voor zover dit de investeringen van de omwonenden en de levenskwaliteit van de omgeving niet in het gedrang brengt.

Het streven naar duurzaamheid moet ook rekening houden met de individuele noden van de bewoners (en de wijziging van de noden in functie van zijn ouderdom) en zijn beleven van welbehagen (privacy, groen, aangename publiek ruimte, …).

Spijtig genoeg zal de bouwcode ook nog een aantal bepalingen moeten bevatten die op geen ander niveau geregeld worden of onderhevig zijn aan onaangepaste beleid: vb. fietsenstallingen in voortuinen, rioleringen en septische putten

Diverse

Opvolging voorstelling klimaatplan door IGEAN:

• Aandeel landbouw – het getal wordt als te hoog ervaren:
  • De onderverdeling gebeurt op basis van de NACE-code, die door de leverancier aan de verbruiker wordt toegekend en dit op niveau hoofd- en sub-NACE code.
    Omwille van privacy en concurrentie worden verbruiken samengenomen indien er drie of minder verbruikspunten binnen een categorie vallen, deze worden ondergebracht in een subsector “rest” .
    Voor het gasverbruik van Mortsel in de sector “Landbouw, bosbouw en visserij” zijn er 3 verbruikspunten opgenomen in het gasverbruik van 2012
    Er wordt verondersteld dat de landbouwsector breder gaat dan klassieke landbouwbedrijven.
• Opbrengst hernieuwbare energie stadsbestuur:

  Opbrengst PV-panelen

Opbrengst containerpark PV-panelen en windmolen

	2013	2014
PV-panelen	5.815	5.951
windmolen	591	584

Mededelingen:

Behaag-actie 2015

• De bedeling van de behaagactie 2015 is gepland op 28 november 2015.
• De samenstelling van de pakketten blijft ongewijzigd, op het sneukelbosje na. Dit wordt vervangen door een pakket met bijenvriendelijke planten (eglantier, hondsroos, sporkenhout, veldesdoorn, winterlinde en zoute kers – 12 planten, 2 per soort)
• De boom van het jaar wordt de mispel en de zomereik

Open milieuraad “Natuur en klimaat: uitdagingen voor steden en gemeenten tegen 2050”

• Op 9 oktober 2015 zal er in de Mark Liebrechtschouwburg een open milieuraad georganiseerd worden met Hans Bruyninckx, Mortselaar en directeur van het Europees MilieuAgentschap (EMA) rond het thema “Natuur en klimaat: uitdagingen voor steden en gemeenten tegen 2050”.

Rondvraag:

Beheersplan fort 4 - vleermuizen

• Er word gevraagd of het aantal vleermuizen op fort 4 opgevolgd wordt.
• Op 1 april 2015 is een actieplan “vleermuizen ingediend bij ANB.
• Daarbij hangt een investeringssubsidie voor de verbetering van de winterverblijfsplaatsen voor vleermuizen.

[Werking 2015]

laatste wijziging: 14/08/16